นกกระจอกบ้าน

เป็นนกขนาดเล็ก ยาวประมาณ 13 เซนติเมตร (จากปลายปากถึงปลายหาง) ลำตัวสีน้ำตาล ข้างแก้มสีขาว ข้างหูและใต้คอ สีดำ ตัวผู้สีสดใสกว่าตัวเมียเล็กน้อย อยู่รวมกันเป็นฝูง ใกล้บริเวณที่คนอยู่ ตั้งแต่ระดับน้ำทะเลถึงระดับความสูง 1,800 เมตร ทำรังตามใต้หลังคาบ้าน หรือตามหลืบตามซอก ขยายพันธุ์ได้ตลอดปี วางไข่ครั้งละ 3-5 ฟอง ใช้เวลาฟักประมาณ 13 วัน ออกจากไข่แล้วประมาณ 14 วัน จะบินได้

นกกระจาบ

เป็นนกขนาดเล็ก ยาวประมาณ 15 เซนติเมตร ดูทั่ว ๆ ไปจะเห็นเป็นสีน้ำตาล หัว หลัง ปีก และหาง เป็นสีน้ำตาล มุมปากถึงข้างคอสีน้ำตาลเข้ม อกและท้องสีน้ำตาลนวล ระยะผสมพันธุ์ตัวผู้ที่โตเต็มวัยขนหัวจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองสด ปากสีน้ำตาลเข้มหรือสีดำ ปากสั้น ปลายแหลมและแข็งแรง

นกกระจาบอยู่รวมกันเป็นฝูง ตามท้องทุ่ง ไร่ นา รังสร้างเอง ปราณีต ทนทาน ใช้เวลาสร้างนานหลายวัน มักพบห้อยระย้าอยู่หลายรังตามต้นไม้ต้นเดียวกัน รังนกกระจาบมีความปลอดภัยกว่านกชนิดอื่น กันแดด ฝน ลม ได้ดี และป้องกันภัยจากศัตรูพวกงู หนู และเหยี่ยวได้ดี

นกกระจาบที่พบในไทย มี 3 ชนิด คือ

นกกระจาบเรียบ อกไม่มีลาย พบทั่วทุกภาค และมีจำนวนมากกว่าชนิดอื่น

นกกระจาบอกลาย อกมีลายจุดสีน้ำตาล พบในภาคกลาง และภาคเหนือ

นกกระจาบทอง ในฤดูผสมพันธุ์ขนที่คอตัวผู้จะเป็นสีเหลืองสด พบเฉพาะภาคกลาง

นกกระจิบ

เป็นนกขนาดเล็ก ยาวประมาณ 12 เซนติเมตร ปากเล็กยาว ปลายแหลมตรง ขายาวเรียวเล็ก ชอบกระดกหางขึ้นลงและกระโดดไปมาเกือบตลอดเวลา กินแมลงตามกิ่งไม้ บางครั้งบนพื้นดิน นกกระจิบมักอยู่เป็นคู่ ผสมพันธุ์ตลอดทั้งปี แต่มักเป็นช่วงฤดูฝน ทำรังด้วยการดึงใบไม้เล็ก ๆ เข้าหากัน วางไข่ครั้งละ 3-5 ฟอง ทั้งคู่ผลัดกันกกไข่ ใช้เวลาประมาณ 12 วัน ก็ฟักออกเป็นตัว ทั้งตัวผู้ตัวเมียจะช่วยกันเลี้ยงลูก

นกกกระจิบในประเทศไทย มี 5 ชนิด คือ

นกกระจิบหางยาว และนกกระจิบคอดำ พบทั่วทุกภาค

นกกระจิบหัวแดง พบทางภาคใต้ตอนล่าง

นกกระจิบกระหม่อมแดง พบทางภาคใต้

กระกระจิบภูเขา พบทางภาคเหนือ

นกกระตั้ว

เป็นนกปากงุ้มเป็นขอชนิดหนึ่ง คล้ายนกแก้วแต่ตัวโตกว่า มีหงอน ยาวประมาณ 46 เซนติเมตร สีขาวทั้งตัว รวมทั้งหงอน ซึ่งโค้งไปข้างหลัง ขนใต้ปีกและใต้หางมีสีเหลืองปน หนังรอบตาสีขาวอมเหลือง ปากหนาแข็งแรงสีดำอมเทา ปากบนใหญ่คลุมปากล่าง ขาสีเทา ม่านตาของตัวผู้สีน้ำตาลแก่ ส่วนของตัวเมียเป็นสีน้ำตาลแดง

นกกระตั้วมักอยู่เป็นคู่ หรือฝูงเล็ก ๆ มักเกาะตามต้นไม้สูง กินผลไม้ เมล็ดพืชและแมลง วางไข่ครั้งละ 2 ฟอง ทั้งคู่ผลัดกันกกไข่ ระยะฟักไข่ประมาณ 4 สัปดาห์ ลูกนกจะบินได้เมื่ออายุประมาณ 3 เดือน

นกกระตั้วดำ ตัวโตกว่านกกระตั้วธรรมดาพอสมควร คือยาวถึง 56 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 1 กิโลกรัม ขนสีดำตลอดตัว

นกกระตั้วหงอนเหลือง ตัวขนาดเดียวกับนกกระตั้วธรรมดา แต่หงอนเป็นสีเหลือง

นกกระติ๊ด

เป็นนกขนาดเล็ก ยาวประมาณ 16 เซนติเมตร ปากสั้นหนา ปลายแหลม แข็งแรง หัวกลม ลำตัวป้อม มีหลายสี เช่น แดง เขียว น้ำตาล

นกกระติ๊ดมักหากินเป็นฝูง บินเกาะกลุ่มชิดกันพร้อมทั้งส่งเสียงร้อง มองระยะไกลดูคล้ายฝูงผึ้ง กินเมล็ดพืชเป็นอาหาร ทำรังอยู่ตามพุ่มไม้เตี้ย ๆ หรือกอหญ้า ตัวผู้สร้างรัง วางไข่ครั้งละ 4-10 ฟอง ตัวเมียกกไข่ ใช้เวลาฟักประมาณ 12 วัน เมื่ออายุได้ 16 วัน ลูกนกก็บินได้

ในประเทศไทย มีนกกระติ๊ด อยู่ 7 ชนิด คือ

นกกระติ๊ดตะโพกขาว นกกระติ๊ดขี้หมู และนกกระติ๊ดแดง พบอยู่ทั่วไปทุกภาค เว้นภาคใต้

นกกระติ๊ดสีอิฐ พบอยู่ในภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคใต้ตอนบน

นกกระติ๊ดตัวขาว และนกกระติ๊ดท้องขาว พบในภาคใต้

นกกระติ๊ดเขียว พบในทุกภาค เว้นภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ