| หน้าแรก
| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป
|
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทในการเฉลิมพระชนมพรรษา
พ.ศ. 2422
- .........
- แลเวลาที่ท่านทั้งปวงได้มาประชุมพร้อมกันอย่างนี้ ข้าพเจ้าเห็นควรที่จะกล่าวถึงการบางสิ่ง ซึ่งจะเป็นที่ยกย่องความดีของท่านทั้งปวงบ้าง
และให้ท่านทราบแลเป็นที่ระลึกบ้างพอสมควร
- การในเมืองตรัง ข้าหลวงได้ทำนุบำรุงจัดการหลายสิ่งหลายอย่าง
ราษฎรได้มีความสุขบ้านเมืองค่อยเจริญขึ้น .....
- อนึ่ง การเมืองเชียงใหม่ ซึ่งคิดจัดการทั้งปวง ก็เพื่อจะบำรุงรักษาทางพระราชไมตรีกรุงอังกฤษ..... แลซึ่งคอเวอนแมนต์อินเดีย
ได้ให้เมเยอสคริดขึ้นไปตรวจการณ์ครั้งนี้ เรามีความยินดี .....
- อนึ่ง การเซอร์เวย์ปากน้ำบางปะกง ได้ทำแผนที่แลปักทุ่นที่หมายสังเกตเรือเข้าออกเสร็จแล้ว แลได้วางทุ่นที่เกาะสีชัง เกาะล้าน
เมื่อสิ้นฤดูลมแล้วจะวางต่อไป.....
- อนึ่ง คลองซึ่งได้ขุดในสองปีนี้ แล้วเสร็จตำบลหนึ่ง ยังไม่แล้วเสร็จอีกสี่ตำบล ..... เมื่อคิดรวมคลองทั้ง
5 ตำบล เป็นที่ได้ขุดแล้ว 2175 เส้น .....
- อนึ่ง เรามีความเสียใจยิ่งนักที่เจ้าพระยาไทรบุรีถึงอสัญกรรม ..... เราไว้ใจว่าบุตรของเจ้าพระยาไทรบุรี ซึ่งจะได้รับหน้าที่แทนต่อไป.....
คงจะประพฤติตามแบบเจ้าพระยาไทร .....
- อนึ่ง ในเร็ว ๆ นี้ พลอยนิลเกิดขึ้นในแขวงเมืองจันทบุรี
และเมืองพระตะบอง ซึ่งเป็นของมีราคาเกิดขึ้น ก็จะเป็นประโยชน์แก่เมืองเรา.....
- อนึ่ง การเตเลคราฟ ซึ่งได้คิดว่าจะทำแต่ก่อนนั้น
บัดนี้สมเด็จเจ้าพระยาท่านเห็นว่าควรจะตัดทางใหม่ ตั้งแต่เมืองไชยา ไปถึงเมืองตรัง
จะให้ออกเซอร์เวย์ในฤดูนี้ แต่จะคิดทำตั้งแต่กรุงเทพฯ ออกไปเมืองราชบุรี
จนถึงเมืองเพชรบุรีไปพลางก่อน
- อนึ่ง ในระหว่างนี้ เรามีความยินดีที่ได้รับท่านผู้มีบรรดาศักดิ์ ซึ่งเป็นเมืองพระราชไมตรีสองคนคือ ท่านเยเนอราลแกรนต์
เปรซิเดนต์ ยูไนติดสเตตอเมริกา คนเก่า
และเซอรวิลเลียมรอบินซัน คอเวอเนอสเตรดเซตเตอลแมนต์ เมื่อท่านทั้งสองได้มาถึงเมืองเราดังนี้
เราเห็นว่าเป็นการมีประโยชน์มาก .....
- อนึ่ง ราชทูตของเราได้ไปถึงเมืองเยอรมันนีเป็นครั้งแรก
สมเด็จพระเจ้าเอมเปอเรอเยอรมันนี ได้ทรงรับรองสมควรแก่เกียรติยศกรุงสยาม .....
- .........
พระราชดำรัสตอบ
ในการพระราชทานรางวัลนักเรียนโรงเรียนสวนกุหลาบ พ.ศ.
2427
- .........
- ฉันมีความยินดีที่ได้มาเป็นผู้ให้รางวัลแก่เด็กนักเรียน ซึ่งได้ไล่หนังสือเป็นครั้งแรกในเมืองไทย เพราะการที่เคยไล่หนังสือมาแต่ก่อนนั้น
ก็ได้ไล่แต่พระสงฆ์ .....
- วิชาหนังสือเป็นวิชาที่นับถือ แลเป็นที่สรรเสริญมาแต่โบราณ ..... เพราะวิชาที่อาจทำให้การทั้งปวงสำเร็จไปได้ทุกสิ่งทุกอย่าง
..... ในกาลเวลานี้ผู้ซึ่งจะเป็นข้าราชการ ไม่รู้หนังสือแล้วเกือบจะเป็นอันใช้ไม่ได้ทีเดียว.....
- .....แต่เป็นการขัดข้องลำบากแก่หม่อมเจ้า หม่อมราชวงศ์อยู่มาก ด้วยไม่มีทางที่จะเข้ารับราชการได้..... เพราะเป็นเจ้าเสียไม่ได้เป็นขุนนาง
จึงคิดหาโอกาสที่จะให้เรียนหนังสือ ได้ไล่วิชา เหมือนหนึ่งได้ถวายตัว เช่น ข้าราชการ
- .....เจ้านายตั้งแต่ราชตระกูล ตั้งแต่ลูกฉันเป็นต้นลงไป ตลอดถึงราษฎรที่ต่ำที่สุด จะได้มีโอกาสเล่าเรียนเสมอกันไม่ว่าเจ้าว่าขุนนางว่าไพร่
เพราะฉะนั้นจึงขอบอกได้ว่าการเล่าเรียนในบ้านเมืองเรานี้ จะเป็นข้อสำคัญที่หนึ่ง ซึ่งฉันจะอุตสาห์จัดขึ้นให้เจริญจงได้
- .........
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทในการเฉลิมพระชนมพรรษา
พ.ศ. 2428
- .........
- เมื่อถึงครบปีหนึ่งซึ่งได้มาพบปะพร้อมกันในที่ชุมนุนใหญ่ดังนี้ ทำให้เรารำลึกถึงการที่ล่วงแล้วมาปีกลายนี้.....
- ปีนี้กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ทิวงคตเสีย ขาดญาติพี่น้องผู้ใหญ่
..... เป็นที่เรามีความสลดใจเป็นอันมาก ตำแหน่งนี้ เราได้ปรึกษาพร้อมกันแล้วว่า จะงดไว้จะไม่ตั้งขึ้นอย่างเดิมอีกต่อไป.....
ราชการในบ้านเมืองที่ได้เปลี่ยนแปลงไปคราวใด เราก็เชื่อว่าการนั้นเป็นไปเพื่อความสุขของบ้านเมือง.....
- ความจริงที่เราสามารถจัดการบ้านเมืองได้สำเร็จตลอดทั่วไป ในพระราชอาณาเขตอันกอร์ปด้วยหัวเมืองทั้งหลาย
แผ่ขยายอยู่ในพื้นแผ่นดินอันไพศาล มีราษฎรอาศัยอยู่ พูดภาษาเดียวกัน เพี้ยนกันบ้างดังนี้ เป็นเหตุที่เต็มใจยินดีของเราเป็นอันมาก ไทย
ลาว ชาน ทั้งปวงก็นับถือว่าตัวเป็นพวกอยู่ในชาติเดียวกันอันหนึ่ง แลตั้งตาหมายว่าเราเป็นเจ้าเป็นใหญ่ผู้อุปถัมภ์บำรุงทั้งนั้น
- ทางบกทางน้ำ ที่เป็นหนทางได้เจริญการค้าขาย ให้คนไปมาถึงกันได้ง่ายนั้น เราก็ได้เกื้อกูลเสมออยู่แล้ว.....
ใช้กำลังเครื่องจักรกลไฟที่วิชาใหม่ๆ ได้เกิดขึ้นสำหรับประโยชน์ความสุขแก่มนุษย์ แลหนทางทั้งปวงที่จะได้เกื้อกูลแก่การไปรษณีย์
ที่เราได้เข้าเป็นผู้สัญญาผู้หนึ่ง รวมอยู่ในสากลไปรษณีย์ทุกประเทศแล้วนั้น ให้เป็นการใช้ได้ตลอดทั้งกรุงสยาม .....ได้จัดการโทรเลข
ขยายให้มากออกไปตามหัวเมืองที่มีท่าเรือไปมาค้าขายได้บ้างแล้ว
แลทางบกสาย ที่ทำตลอดไปจนถึงเมืองลาวฝ่ายเหนือนั้นก็สำเร็จแล้ว.....
ในท้องทะเลทางเดินเรือไปมา และท่าจอดเรือซึ่งเห็นเป็นที่ทวีการค้าขายได้ ก็ได้ทำแผนที่แลจัดการทำนุบำรุง ให้ดีเหมือนกับในเมืองไทย.....
- .........
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทในการที่ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติมา
เท่ากับพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ พ.ศ.
2429
- .........
- เมื่อถึงกำหนดการอันเป็นสำคัญดังนี้ ก็ควรจะเป็นที่ระลึกถึงพระเดชพระคุณ สมเด็จพระบรมชนกนาถ ..... ในระหว่าง 18
ปี ซึ่งเสด็จดำรงอยู่ในสิริราชสมบัติ ได้ทรงจัดการบ้านเมืองเปลี่ยนแปลงเป็นอันมาก ..... ได้ทรงเปิดการค้าขายบ้านเมืองให้เจริญแพร่หลายติดไปกับประเทศทั้งปวง
ผูกพันทางพระราชไมตรีกับประเทศทั้งปวง.....
การทั้งปวงซึ่งเป็นไปในรัชกาลของพระองค์นั้น ย่อมเป็นที่จะต้องกล่าวถึงโดยความเคารพ แลความสรรเสริญไม่มีที่สิ้นสุด
พระองค์เป็นผู้มีพระเดชพระคุณอันยิ่งใหญ่ .....
- .........
พระราชดำรัสตอบ
ในการพระราชทานรางวัลนักเรียน พ.ศ.
2429
- .........
- ก็ในหนังสือภาษาไทยทั้งปวง ซึ่งนับว่าเป็นหนังสือวิชาความรู้อันใดมีอยู่น้อย เพราะผู้ที่จะรู้หนังสือแต่งหนังสือมีน้อย
ทั้งไม่ได้ไปมาคุ้นเคยกับประเทศอื่น ๆ ที่จะได้แลกเปลี่ยนถ่ายถอนตำราวิชาการลงเป็นภาษาของเรา
เพราะฉะนั้นหนังสือซึ่งจะเป็นเครื่องเล่าเรียนวิชา ยังไม่มีแก่ผู้ที่จะเรียนแต่เฉพาะภาษาของเราเองเลย
..... เมื่อนักเรียนของเราได้มีความรู้ในวิชาหนังสือมากแล้วดังนี้ คงจะมีความรู้แลความอุตสาหะ
ที่จะเขียนจะแต่งหนังสือ ที่เป็นประโยชน์มากขึ้นกว่าแต่ก่อน ทั้งผู้ที่ได้ไปเล่าเรียนวิชามาแต่ต่างประเทศ
คงจะมีความอุตสาหะ ที่จะแปลวิชาการต่างๆ จากภาษาต่างประเทศลงเป็นภาษาไทย ให้เป็นการเกื้อกูลแก่การเล่าเรียนให้แพร่หลายขึ้นอีก
- .........
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทในการเฉลิมพระชนมพรรษา
พ.ศ. 2429
- .........
- ถึงแม้ว่าการในเมืองทั้งหลายที่ใกล้เคียงกันนั้น มีเหตุการณ์เปลี่ยนแปลงไปแล้วเป็นอันมากก็ดี
การสัมพันธมิตรของเรากับเมืองต่างประเทศทั้งหลายนั้น..... ได้เป็นทางไมตรีและเป็นอัธยาศัยอันดีต่อมา
- .........
- เราเห็นเป็นการดีที่จะอุดหนุนให้คนธรรมดา คิดทำการให้เกิดประโยชน์ในทางอนุญาตให้ทำสัญญา ให้ทำทางรถไฟ
และทำรถจ้างทางเล็ก แลให้เปิดเผยทำการบ่อแร่ ทั้งหลายซึ่งเป็นธรรมดาที่จะมุ่งหมายว่า
จะขยายความเจริญของราษฎรของเราให้ใหญ่ยิ่งขึ้น บรรดาทางไปรษณีย์ แลทางโทรเลขของเรานั้น ก็ได้ขยายออกไปแล้วอีกมาก
- ส่วนกองทัพซึ่งเป็นเป็นการจำเป็นต้องส่งขึ้นไปให้หัวเมืองทั้งหลาย ฝ่าย ตะวันออกเฉียงเหนือนั้น ก็ได้เพียงทำการสำเร็จตลอดบริบูรณ์แล้ว
แลในหัวเมืองเหล่านี้ก็มีแต่จะหมดพวกโจรฮ่อเหล่าร้าย ..... ยังมีแต่ที่จะจัดการพลเรือนรักษาเมืองพวน
เมืองหัวพันทั้งห้าทั้งหก แลเมืองสิบสองจุไทนั้นเป็นต้น
- .........
- ตำแหน่งราชการสำหรับรักษาการแผ่นดินนั้น ต้องเปลี่ยนแปลงไปเป็นอันมาก เพื่อประสงค์จะให้มีโยชน์แก่บ้านเมือง เราได้ทราบในเร็วๆ นี้ด้วยความสลดใจว่า
มีเหตุเกิดโจรผู้ร้ายชุกชุมมากขึ้นในที่ใกล้ๆ แลภายในแขวงกรุง แต่เรามีความสำราญใจที่จะกล่าวได้ว่า ผู้ซึ่งทำผิดนั้นได้ตัวมาทำโทษตามยุติธรรมเป็นอันมากแล้ว.....
- .........
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทในการเฉลิมพระปรมาภิไชย
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ
พ.ศ. 2429
- .........
- ในการที่เราได้ประกอบให้คงตามธรรมเนียมโบราณ..... เรามีความปรารถนาว่าจะรักษาความสุขของบ้านเมืองเราให้มั่นคงมากขึ้น
โดยดำเนินไปตามรอยที่มีอยู่ในโบราณราชประเพณีของเมืองนี้.....
- เราเห็นความว่าในสมัยนี้เป็นเวลาที่เหมาะสมควรที่จะกลับไปตั้งธรรมเนียมเดิมในราชประเพณีให้คืนคงที่
..... แลพระราชพิธีมหาพิชัยมงคลนี้ก็ย่อมเป็นที่ท่านทั้งหลายทั้งปวงนับถือ
เหมือนว่าเป็นการอุดหนุนความมั่นคงของพระราชอาณาจักรนี้.....
- ..........
พระราชดำรัสพระราชทานพระบรมราโชวาทแก่นายทหารและพลทหาร
ซึ่งกราบถวายบังคบลาไปราชการ เมืองหลวงพระบาง พ.ศ.
2430
- ธรรมดาผู้ซึ่งรับราชการเป็นทหาร เป็นพนักงานที่จะต้องต่อสู้ข้าศึกศัตรู ป้องกันไม่ให้มาทำอันตรายแก่ความสงบเรียบร้อยของบ้านเมืองเรา
- เราขอให้ทหารทั้งปวงมีน้ำใจกล้าหาญ ที่จะสู้รบต่อข้าศึก แลอดทนต่อความลำบาก ซึ่งเป็นหน้าที่ของทหารจะต้องเป็นเช่นนั้นด้วยความมุ่งหมายที่จะต้องปราบข้าศึก
..... ในพระราชอาณาเขตฝ่ายทิศเหนือนั้น ให้คงที่ดังแต่ก่อนด้วยความจงรักภักดีต่อเจ้าของตัว แลรักใคร่บ้านเมืองกับพวกราษฎรทั้งปวงซึ่งเป็นพวกเดียวกัน
- .........
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทในการเฉลิมพระชนม์พรรษา
พ.ศ. 2430
- .........
- ความชั่วร้ายซึ่งหลีกเลี่ยงไม่ได้ในโรคภัยแลความลำบากของนรชนนั้น เราหวังใจว่าจะลดน้อยลง
ในการที่ได้ตั้งโรงพยาบาลคนไข้ อันเป็นสรรพสาธารณสำหรับคนทั้งปวง.....
- อนึ่งเกิดความวุ่นวายอันสำคัญขึ้นในเมืองลาวฝ่ายตะวันออกเฉียงเหนือ ด้วยเมืองไกลคบคิดกับพวกโจรฮ่ออันทุจริต
ซึ่งแตกฉานเข้ามาอาศัยอยู่ในเมืองเหล่านั้น เมื่อครั้งเกิดความวุ่นวายรบพุ่งกันในเมืองตังเกี๋ย
ได้ยกพวกเข้ามาในเมืองหลวงพระบาง ..... จึงเป็นการสำแดงความจำเป็นที่จะต้องจัดการป้องกันบรรดาประเทศราชของเราให้แข็งแรงขึ้น.....
- กรมทหารของเรานี้ได้จัดรวบรวมการขึ้นใหม่ แต่มิได้ผิดเพี้ยนจากมูลวิธี แลธรรมเนียมซึ่งได้ตั้งมาช้านานแล้ว.....
- การในกรมไปรษณีย์ ก็ได้มีความดัดแปลงอันมีประโยชน์หลายอย่าง ได้จัดไปแล้ว
แลสายโทรเลขของเราก็ได้ขยายทาง ซึ่งใช้บอกข่าวไปมาให้แผ่ไพศาลออกไปอีก ด้วยเราประสงค์เพื่อที่จะจัดเขตแดนในอาณาจักรของเรา
ฝ่ายตะวันตกเฉียงเหนือที่ต่อกับเขตแดนพม่า ซึ่งยังมิได้มีการแน่ชัดคงอยู่จนบัดนี้ ให้เป็นเขตบันทัดตกลงแน่ชัดนั้น.....
- .........
- ทางสัมพันธมิตรของเรากับนานาประเทศ ก็เป็นไปโดยทางพระราชไมตรีเจริญถาวรอันยิ่ง ในเวลาที่มีการเฉลิมราชสมบัติในกรุงลอนดอน ..... สมเด็จพระนางเจ้าราชินีกรุงอังกฤษ
แล ราชาธิราชินีฝ่ายอินเดีย เราได้แต่งให้น้องที่รักของเรา
กรมหลวงเทววงศ์วโรปการ ผู้เป็นเสนาบดีว่าการต่างประเทศ เป็นทูตพิเศษไปยังสำนักเซนเยมซ์
นำพระราชสาส์นอวยพรชัยมงคลแลเจริญทางพระราชไมตรีไปยังกรุงอังกฤษ
แลได้มีโอกาสไปเยี่ยมเยียนราชธานีอันใหญ่ในประเทศยุโรป อเมริกา แลอาเซียนั้นด้วย..... ทางสัมพันธมิตรของเราด้วยประเทศหนึ่งซึ่งสำคัญในยุโรปนั้น
เรารู้สึกแน่ว่าจะสนิทมากขึ้น โดยการที่จะได้ตั้งทูตานุทูตประจำอยู่ในกรุงเบอลินในปีนี้
- .........
พระราชดำรัสตอบ
พระบรมวงศานุวงศ์
ผู้แทนรัฐบาลต่างประเทศ
แลข้าทูลละอองธุลีพระบาท
ในการเฉลิมพระชนมพรรษา พ.ศ. 2431
- .........
- ในปีที่ล่วงมานี้เราต้องมีความโศกเศร้า เพราะพระเจ้ากรุงเยอรมันนี ที่เป็นเมืองสำคัญอันหนึ่งในยุโรปนั้น
เสด็จล่วงลับไปถึงสองครั้งติดต่อกัน ..... ทางพระราชไมตรีของเรา ซึ่งได้มีกับพระเจ้าแผ่นดินญี่ปุ่น
แล้วว่างเว้นมาเวลาหนึ่งนั้น บัดนี้ก็เป็นอันต่อติดสนิทสนมกันขึ้นโดยผาสุกแล้ว
- กองทัพที่ให้ขึ้นไปจัดการปราบปรามพวกโจรฮ่อนั้น ก็ได้ทำการแล้วโดยสะดวกดี ไม่มีศัตรูที่จะต่อสู้ต้านทางกองทัพของเราได้
.....
- การไร่นาในปีนี้มีคำเลื่องลือวิตก ด้วยฝนน้อยในฤดู แต่เราไม่เห็นเหตุที่จะต้องกลัวว่าจะเป็น ปีข้าวยากหมากแพงได้เลย
.....
- การต่างๆ ก็ได้เริ่มลงมือทำแล้ว ในการทำนุบำรุงหนทาง ทางบก ทางน้ำ ให้ดีขึ้นอีกสำหรับที่จะเกื้อกูลทางค้าขายให้สะดวก
แลจะได้ไปมาถึงกันง่าย กับทั้งสำหรับจะได้จักการรักษาการภายในบ้านเมืองได้ดีขึ้นด้วย
.....
- ตามความที่เราได้พบพูดจากับเจ้าเมืองทั้งหลาย ในหัวเมืองชั้นในก็ดี
หัวเมืองประเทศราชลาวก็ดี มลายูก็ดี
กับทั้งตามการที่เราได้ไปแลเห็นเองในเมืองขึ้นของเราก็ดี
เรามีความอิ่มใจที่ได้เห็นว่า มีความเจริญจริงมากแล้วในการที่เกื้อกูลความสุขเป็นแก่นสาร
..... แลความพอใจของประชาชนในความปกครองของเราเหล่านี้
เป็นสิ่งสำคัญที่จะให้กรุงสยามมั่นคงถาวรสืบไป
- ..........
| หน้าแรก
| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป
| บน |
