| หน้าแรก |ย้อนกลับ |
แผนสายฟ้าแลบ แผนการรวบรวมกำลังกรมกองทหารต่าง ๆ เข้าที่ชุมพลที่ลานพระบรมรูปทรงม้า ได้นั้นจัดเป็นแผนการฟ้าแลบทำการจู่โจมโดยกระทันหัน ไม่ให้มีเวลายับยั้งชั่งคิด ทั้งนี้โดยอาศัยกองพันรถรบกับทหารม้าเป็นทัพหน้าเคลื่อนกำลังโดยมีนายทหารยศนายพันตรี มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงเป็นหัวแรงที่สำคัญที่สุดและมีนายทหารยศนายร้อยอีก 3 นาย ซึ่งประจำหน่วยรถรบได้เตรียมซ้อมเครื่องยนต์ติดปืนกลและเติมน้ำมันไว้พร้อม พอเป่าแตรปลุก เป่าแตรเร่งเร็ว และเป็นเหตุสำคัญ ทหารที่ถูกปลุกก็ตาลีตาลานรีบแต่งกายมาเข้าประจำแถวมีนายทหารฝ่ายเสนาธิการ จำนวนมากเท่าที่บันทึกไว้ได้มี 5 คน ยศนายร้อยเอกและมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวง ทุกคนเข้ามาช่วยเร่งรัดให้ ทหารรีบขึ้นรถเข้าประจำที่ส่วนนายทหารยศนายพันเอกเหล่าทหารปืนใหญ่ ได้สั่งให้เปิดคลังอาวุธ จ่ายกระสุนจริงบรรดาผู้บังคับบัญชาชั้นผู้บังคับหมวด และผู้บังคับกองร้อยต่างก็ยืนงง มองดูการปฏิบัติอันวิปริตซึ่งไม่เคยพบแต่เมื่อเห็นนายทหารชั้นผู้ใหญ่ที่เป็นครูบาอาจารย์ เข้ามาสั่งการก็ยอมจำนนพลอยสมทบเข้าประจำหน่วยในบังคับบัญชาของตนด้วยความสงบ ส่วนนายพันโทพระปฏิยุทธอริยั่นผู้บังคับการกรม ได้มีผู้ก่อการจำนวนหนึ่งที่มีอาวุธพร้อมควบคุมตัวมิให้ลงจากบ้าน
ขบวนการปฏิบัตินำโดยกองพันรถถัง นำโดยนายทหารม้า ยศ นายพันตรี มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงติดตามด้วยกรมทหารปืนใหญ่ ในบังคับบัญชาของนายทหารปืนใหญ่ยศนายพันเอก มีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาแล้วมีกองพันทหารช่าง โดยมีนายทหารช่างยศ นายร้อยเอก มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงปิดท้ายกำกับมา
การควบคุมกำลัง
แผนการยึดอำนาจนั้น ไม่ได้มุ่งหวังใช้กำลังทหารเป็นพลังสู้รบ แต่มุ่งหมายเพื่อลวงให้หน่วยทหารต่างๆ ในพระนครมาชุมนุมกันที่ลานพระบรมรูปทรงม้า เป็นการรวมกำลังกันมาควบคุมไว้ในที่จำกัดแล้วเรียกประชุมนายทหารที่เป็นผู้บังคับบัญชาของหน่วยทหารนั้น ๆ มารวมกันโดยมีคณะนายทหารผู้ร่วมคิดในการก่อการ ฯ พกอาวุธครบครันล้อมกรอบอยู่โดยไม่ทราบจำนวนและไม่รู้ว่าใครเป็นใคร ครั้นเมื่อเข้ามาชุมนุมพร้อมเพรียงกันแล้ว นายทหารยศนายพันเอกมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาเป็นผู้อาวุโส เป็นหัวหน้านำการก่อการ ฯ โดย อ่านประกาศแถลงการณ์เปลี่ยนแปลงการปกครองด้วยเสียงอันดังหนักแน่นเด็ดขาดพอจบก็เปล่งเสียงไชโยดังกึกก้องสามครั้ง แล้วพาคณะนายทหารพร้อมด้วยกำลังหน่วยทหารทั้งสิ้นพังพระทวารประตูเข้ายึดพระที่นั่งอนันตสมาคม เป็นฐานทัพมีรถถังควบคุมกำกับตามมุมลานพระบรมรูปทรงม้าอย่างเข้มแข็ง กับมีหน่วยกองพันพาหนะของทหารเรือในบังคับบัญชาของนายทหารเรือยศนายเรือโท ขยายแถวหน้าลานพระบรมรูปทรงม้า จ่ายกระสุนจริงเตรียมพร้อมที่จะปฏิบัติการได้ทันที นับว่าเป็นความสำเร็จในการก่อการ ฯ ในเบื้องต้น
การจับกุมบุคคลสำคัญ
ในขั้นต่อไป ได้ออกจับกุมบุคคลสำคัญที่มีอำนาจสั่งการต่อต้านเป็นหลายสาย ท่านที่มีความสำคัญที่สุดคือจอมพลสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์ ฯ ที่วังบางขุนพรหม โดยจัดรถถังและรถลำเลียงที่มีกำลังทหารกำกับไปด้วย โดยมีนายทหารยศนายพันโท ยศนายพันตรี และยศนายนาวาตรี มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงทั้ง3 คน เป็นกำลังสำคัญเข้ายึดวังบางขุนพรหม รถคันหน้าได้เข้ายึดสถานีตำรวจ ที่หน้าวังบางขุนพรหมปลดอาวุธและควบคุมตัวไว้ ส่วนรถถังและรถลำเลียงอีก 1 คัน ได้มุ่งเข้าวังบางขุนพรหมโดยมีนายทหารยศนายร้อยโท มีบรรดาศักดิ์เป็นขุนเข้ากำกับกองรักษาการณ์ นายพลตำรวจโทพระยาอธิกรณ์ประกาศ อธิบดีกรมตำรวจได้เข้ามาสกัดกั้นชักปืนพกออกจะยิง นายทหารผู้นำกำลังเข้ามาแต่ถูกนายทหารเรือยศนายนาวาตรี ที่กล่าวแล้วตบปืนกระเด็นไป แล้วเข้าควบคุมตัวไว้ จากนั้นนายทหารผู้นำกำลังเข้ามา ก็มุ่งไปที่ตำหนักท่าน้ำ ซึ่งจอมพลสมเด็จกรมพระนครสวรรค์ฯ เตรียมเสด็จออกไปทางเรือ พอดีเรือตอปิโดหาญทะเล ซึ่งผู้ก่อการฯ ฝ่ายทหารเรือสั่งให้มา ลอยลำคอยควบคุมอยู่สั่งทหารเรือเตรียมยิง ทำให้พระองค์ต้องยอมจำนนโดยนายทหารผู้นำกำลังเข้ามา ได้กราบทูลรับรองความปลอดภัย และเชิญเสด็จไปประทับที่พระที่นั่งอนันตสมาคมโดยไม่ยอมให้เปลี่ยนฉลองพระองค์ก่อน ขบวนรถที่พาเสด็จไปได้แวะไปจับนายพลโทพระยาสีหราชฤทธิไกร ที่บ้านริมวัดโพธิ์ แล้วจึงไปที่พระที่นั่งอนันตสมาคม
สำหรับนายพลตรี พระยาเสนาสงคราม ( ม.ร.ว. อี๋ นพวงศ์ ) ผู้บัญชาการกองพลที่1 รักษาพระองค์ บ้านอยู่ถนนนครชัยศรี ได้ถูกนายทหารยศนายร้อยโท มีบรรดาศักดิ์เป็นขุน ยิงบาดเจ็บ ไม่สามารถจะออกจากบ้านมาบัญชาการได้ โทรศัพท์ถูกตัดขาดการติดต่อ
ได้เชิญเสด็จ ฯ เจ้านายชั้นผู้ใหญ่ กักกันควบคุมตัวผู้บังคับการกรม และบุคคลสำคัญในวงการทหารไว้ ที่กองรักษาการณ์ในพระที่นั่งอนันต์ ฯ
การเก็บอาวุธและยึดโทรศัพท์กลาง ได้สั่งให้เก็บอาวุธกระสุนตามหน่วยทหารต่าง ๆ และเข้าควบคุมคลังแสงเกือบจะมีการสู้รบกัน โดยนายพันตรี หลวงไกรชิงฤทธิ์ ( พุด วินิจฉัยกุล) ผู้บังคับกองพันทหารมหาดเล็ก ที่สะพานมัฆวาน ซึ่งได้จัดทหารหนึ่งกองร้อยขยายแถวเตรียมยิงต่อสู้ แต่เมื่อเห็นว่าหมดทางต่อสู้ จึงได้ถอนกำลังกลับเข้าที่ตั้งไป
การยึดสถานีโทรศัพท์กลางที่วัดเลียบ ตอน 04.00 น. เพื่อทำลายการติดต่อสื่อสาร ผู้ก่อการ ฯ ฝ่ายพลเรือนจำนวน 6 คน เป็นผู้ปฏิบัติโดยมีกำลังฝ่ายทหารเรือให้ความคุ้มกัน มีการวางแผนตรวจสอบสถานที่ และเตรียมการในรายละเอียดอย่างดี ดังนั้นจึงใช้เวลาเพียง15 นาทีก็สำเร็จเรียบร้อย เมื่อทางตำรวจเข้ามาสอบถาม ทางฝ่ายทหารเรือที่นำโดยนายทหารยศนายเรือเอกมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวง ก็ประกาศว่า ได้เกิดกบฏขึ้นในพระนคร ทางราชการทหารเรือ ได้มีคำสั่งให้มารักษาการณ์ แล้วได้จับกุมตำรวจเอาไว้
ในด้าน อาวุธ และกระสุนนั้น มีเจ้าของร้านปืนทั้งสองพี่น้อง ได้เป็นกำลังจัดหาอาวุธให้ผู้ก่อการฯ ฝ่ายพลเรือนและพลพรรค
การดำเนินการฝ่ายบริหาร
ตั้งผู้รักษาการพระนคร เมื่อคณะทหารได้ทำการยึดอำนาจ โดยใช้พระที่นั่งอนันตสมาคม เป็นฐานทัพ ก็ได้แต่งตั้งคณะบุคคลคณะหนึ่ง เป็นผู้รักษาพระนคร คือ
นายพันเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา นายพันเอกพระยาทรงสุรเดช นายพันเอกพระยาฤทธิ์อัครเนย์
แล้วได้ส่งโทรเลขไปกราบบังคมทูล พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ ณ พระราชวังไกลกังวลหัวหิน ในเรื่องการยึดอำนาจเปลี่ยนแปลงการปกครอง เพื่อขอพระราชทานรัฐธรรมนูญเป็นรากฐานในการปกครองประเทศ โดยให้นายนาวาตรี หลวงศุภชลาศัย นำเรือรบหลวงไปเชิญเสด็จ ฯ กลับพระนคร
ประชุมหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทางด้านการบริหารฝ่ายพลเรือน ได้เชิญเสด็จ ฯ เสนาบดี และเจ้ากระทรวงกับปลัดกระทรวงมาประชุมที่พระที่นั่งอนันตสมาคมโดยมีนายพันเอกพระยาพหลพยุหเสนา เป็นประธาน ได้ชี้แจงให้ที่ประชุมทราบถึงความมุ่งหมายในการเปลี่ยนแปลงการปกครองซึ่งคณะผู้ก่อการ ฯ คงตั้งมั่นในความจงรักภักดี และเทิดทูนพระมหากษัตริย์กับจะเคารพต่อสัญญาที่รัฐบาลเดิม ได้มีข้อผูกพันกับต่างประเทศโดยครบถ้วน ขอให้เจ้ากระทรวงดำเนินการบริหารราชการประจำไปตามปกติจนกว่าจะมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ และโปรดเกล้า ฯ แต่งตั้งรัฐบาลขึ้นมาใหม่ขอให้ช่วยกันรักษาความสงบให้บ้านเมืองอยู่ในสภาพปกติต่อไปด้วยดี กับได้เชิญหนังสือพิมพ์ทุกฉบับมาชี้แจงให้ดูและทราบเรื่องการเปลี่ยนแปลงการปกครองนอกจากนี้ได้ทำหนังสือเวียนชี้แจงสถานการณ์ไปให้สถานทูตต่าง ๆ ทราบทั่วกันนอกจากนี้คณะผู้รักษาพระนครฝ่ายทหารได้ขอพระมหากรุณาให้สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์ฯ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ได้ลงพระนามในคำประกาศ ขอให้ข้าราชการประชาชนตั้งอยู่ด้วยความสงบ
พระวิจารณ์ของพระราชวงศ์ผู้ใหญ่
เมื่อพระราชวงศ์ผู้ใหญ่ ถูกเชิญเสด็จไปประทับอยู่ที่พระที่นั่งอนันตสมาคมพระองค์ได้ตรัสถามผู้ก่อการ ฯ คนหนึ่งซึ่งพระองค์รู้จักดีว่า ที่ยึดอำนาจนี้ต้องการอะไรประสงค์อะไร แล้วจะดีกว่าที่เป็นอยู่เดิมหรือก็ได้รับคำตอบว่า อารยประเทศทั่วโลกก็มีปาเลียเม้นต์ทั่วไปยกเว้นแต่อบิสซิเนีย พระองค์ได้ตรัสถามต่อไปว่า พวกผู้ก่อการซึ่งส่วนใหญ่อายุยังน้อยส่วนใหญ่อยู่ในวัยประมาณสามสิบปีเศษเหล่านี้รู้จักคนไทยดีแล้วหรือ เพราะเขาเหล่านี้จะต้องเผชิญปัญหาเรื่องคนพระราชวงศ์จักรีได้ปกครองเมืองมา ๑๕๐ ปีแล้ว รู้ดีว่าคนไทยนี้ปกครองกันอย่างไรคณะผู้ก่อการ ฯ จะเข็นครกขึ้นเขาไหวหรือ ก็ได้รับคำตอบว่าการดำเนินการจะให้ราบรื่นไปทีเดียวคงไม่ได้คงต้องมีการยึดอำนาจกันต่อไปอีกหลายยุค เรื่องคอนสติติวชั่นและปาเลียเมนต์ก็จะเริ่มต้นกันสักวันหนึ่ง
ข้อความในในปลิว ได้มีการออกใบปลิวของคณะผู้ก่อการ ฯ ซึ่งมีข้อความบางตอนที่รุนแรงอยู่มากโดยเฉพาะอย่างยิ่งในวรรคสุดท้ายของประกาศยึดอำนาจมีความว่า
"จะได้นำประชาชนไปสู่ความสุขความเจริญอย่างประเสริฐสุด ซึ่งเรียกเป็นศัพท์ว่า'ศรีอารยะ' นั้น ก็พึงบังเกิดแก่ราษฎรถ้วนหน้า"
การนำรัฐธรรมนูญขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ
ได้มีการนำรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ฉบับชั่วคราวขึ้นทูลเกล้า ฯ ถวาย ณ วังสุโขทัย เมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2475 ได้มีผู้เข้าเฝ้าเพื่อการนี้9 คน คือ นายพลเรือตรีพระยาศรยุทธเสนีย์ นายพันเอกพระยาทรงสุรเดช นายพันเอกพระยาฤทธิอัครเนย์ นายพันโทพระประศาสน์พิทยายุทธ นายพันตรีหลวงวีระโยธา หลวงประดิษฐ์มนูธรรม นายร้อยโท จรูญ ณ บางช้าง นายสงวน ตุลารักษ์ นายร้อยโท ประยูร ภมรมนตรี
ได้โปรดเกล้า ฯ ให้หลวงประดิษฐ์ ฯ นำรัฐธรรมนูญขึ้นมาทูลเกล้า ฯ ถวายทรงรับสั่งถามว่าได้อ่านรัฐธรรมนูญฉบับนี้มาก่อนแล้วหรือยัง ก็ได้รับคำตอบว่ายังมิได้อ่าน เพราะมิใช่หน้าที่โดยเฉพาะและได้กราบทูลต่อไปว่าทางพระยาทรงสุรเดชได้ประชุมกำชับไว้มั่นคงแล้วว่า ให้ร่างรัฐธรรมนูญตามแบบอังกฤษซึ่งมีพระมหากษัตริย์อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ จึงทรงรับสั่งว่าถูกต้องแล้ว ต้องการจะให้เป็นเช่นนั้นแต่เรื่องอะไรจึงต้องใช้คำแทนเสนาบดีว่า "คณะกรรมการราษฎร" ซึ่งเป็นแบบรัสเซีย
พระยาทรงสุรเดชได้กราบทูลขอพระราชทานสารภาพผิด และขอพระราชทานอภัยที่มิได้อ่านมาก่อนและขอถวายสัตย์ว่าจะไปร่างมาใหม่ให้เป็นไปตามพระราชประสงค์ ต่อมาในวันที่27 มิถุนายน 2475 พระยามโนปกรณ์นิติธาดาได้เป็นผู้นำรัฐธรรมนูญขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายให้ทรงลงพระปรมาภิไธย ณ พระตำหนักจิตรลดา ฯ และในวันเดียวกันก็ได้มีประกาศวิทยุเป็นทางการทั่วประเทศที่ได้ทรงพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้า ฯ พระราชทานรัฐธรรมนูญให้แก่ประชาชนชาวไทย
ต่อมาได้ประกาศตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญฉบับถาวรขึ้น 8 คน คือ
1. พระยามโนปกรณ์นิติธาดา
2. พระยาเทพวิฑูรย์
3. พระยาศรีวิสารวาจา
4. นายพลเรือโท พระยาราชวังสัน
5. พระยาปรีดานฤเบศร์
6. พระยามานนวราชเสวี
7. หลวงประดิษฐมนูธรรม
8. นายพันตรี หลวง สินาดโยธารักษ์
การร่างรัฐธรรมนูญใช้เวลา 2 เดือน 15 วัน เมื่อรวมเวลาตรวจเรื่องอีก 1 เดือนรวมเป็น 3 เดือนเศษ ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ ให้มีพระราชพิธีพระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับถาวรเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2475
พระราชกำหนดนิรโทษกรรม
ในวันที่คณะผู้ก่อการ ฯ ได้เข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ เพื่อขอพระราชทานรัฐธรรมนูญเมื่อวันที่ 27 มิถุนายน 2475 ได้ถือโอกาสทูนเกล้า ฯ ถวายพระราชกำหนดนิรโทษกรรมนับเป็นบทบัญญัติฉบับแรก ที่มีผู้รับสนองพระบรมราชโองการ มีข้อความดังนี้
" การกระทำของคณะราษฎรในครั้งนี้ หากจะเป็นการละเมิดกฎหมายใด ๆ ก็ดี ห้ามมิให้ถือว่าเป็นการละเมิดกฎหมาย
พระราชกำหนดนี้ได้ประกาศ ณ วันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2475
สรุปการปฏิบัติในขั้นต้น
การก่อการ ฯ ครั้งนี้สำเร็จลงได้ด้วยการรู้จักใช้โอกาส วางแผนรัดกุม ปกปิดฉับพลันเด็ดขาด
คณะผู้ก่อการ ฯ มีจุดหมาย เพื่อให้ได้มาซึ่งรัฐธรรมนูญการปกครองประเทศ
คณะผู้ก่อการ ฯ มิได้ พิจารณากำหนดลัทธิเศรษฐกิจไว้แต่เริ่มแรกแต่ประการใด
คณะผู้ก่อการ ฯ ไม่ได้ทราบเรื่องการจัดตั้งคณะราษฎรมาก่อน และไม่ทราบเรื่องการขนานนามเสนาบดีผู้บริหารประเทศเป็นกรรมการราษฎร แบบประเทศโซเวียตรัสเซีย
คณะผู้ก่อการ ฯ ได้เสนอให้นายพันเอกพระยาพหลพลพยุหเสนาเป็นผู้นำ ในฐานะที่เป็นผู้อาวุโสและได้จัดตั้งผู้รักษาพระนครฝ่ายทหาร รวม 3 คน คือ นายพันเอกพระยาพหลพลพยุหเสนานายพันเอกพระยาทรงสุรเดช และนายพันเอกพระยาฤทธิอัครเนย์
สภาผู้แทนราษฎรและคณะรัฐบาล
คณะผู้ก่อการ ฯ ได้พิจารณาด้วยบุคคลที่มีสมบัติเหมาะสมที่จะเป็นหัวหน้ารัฐบาลได้มีการเสนอมหาอำมาตยโท พระยามโนปกรณ์นิติธาดา ซึ่งเคยเป็นผู้พิพากษาศาลฎีกาและเป็นอาจารย์สอนวิชากฎหมายเป็นประธานคณะราษฎร ซึ่งจะเสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรต่อไป
ได้มีการเลือกสรรสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่สอง จำนวน 70 คน โดยได้แบ่งให้เป็นส่วนของผู้กิจการฯ กึ่งจำนวน อีกกึ่งหนึ่งได้เลือกจากข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ที่บรรดาศักดิ์เจ้าพระยา3 คน ชั้นพระยา 22 คน ส่วนมากเป็นผู้พิพากษา ทหารบก และทหารเรือ กองทัพละ3 คน ที่เหลือเป็นผู้ร่วมการกบฎ ร.ศ. 130 จำนวน 4 คน นักหนังสือพิมพ์กับพ่อค้าอีกจำนวนหนึ่ง
ได้เลือกมหาอำมาตย์เอกเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี อดีตเสนาบดีกระทรวงธรรมการเป็นประธานสภา และนายพลตรี พระยาอินทรวิชิต เป็นรองประธานสภา
การคัดเลือกผู้แทนราษฎรประเภทที่สอง มีปัญหาพอสมควร เพราะคณะผู้ก่อการ ฯ มี98 คน ได้รับเลือกเพียง 30 คน สำหรับฝ่ายทหารได้กำหนดผู้ที่จะเป็นได้ในระดับยศนายพันตรีและนายนาวาตรีขึ้นไป
ความเห็นไม่ตรงกัน
ก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง ผู้ก่อการ ฯ บางคนมีความเห็นขัดแย้งกันในเรื่องการปรับปรุงกองทัพแต่ในที่สุดก็ประนีประนอมกันได้ ต่อมาเมื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองสำเร็จ ก็เริ่มกลับไปดำเนินการตามแนวความคิดเดิมของตนโดยจะให้คงเหลือนายพลไว้ 2 นาย คือ ตำแหน่ง ปลัดทูลฉลอง (ปลัดกระทรวง)กลาโหมกับสมุหราชองครักษ์มีการตั้งกรรมการเลือกผู้บังคับบัญชา กับทั้งสั่งการโยกย้ายหน่วยทหารโดยฉับพลันเกิดความวุ่นวายในกองทัพเป็นอย่างมาก เหตุการณ์ดังกล่าวทำให้ทั้งสองฝ่ายที่มีความเห็นไม่ตรงกันก็เป็นอริแก่กันเกิดการรวมตัวเป็นกลุ่มเป็นพวก และได้แผ่ขยายไปสู่พวกพลเรือนด้วย
ร่างรัฐธรรมนูญ
ในการนำร่างรัฐธรรมนูญเข้าสู่สภาผู้แทนราษฎร ได้มีเรื่องโต้แย้งสำคัญอยู่หลายประการ กล่าวคือ
ประการแรก เกี่ยวกับบทบัญญัติที่ระบุให้เจ้านาย และบรมวงศานุวงศ์อยู่เหนือการเมือง โดยมีเจตน์จำนงที่จะมิให้เจ้านายมาพัวพัน ต้องถูกโจมตีให้เสียศักดิ์ศรี จึงควรให้อยู่เหนือการเมือง พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ ทรงเห็นชอบด้วย แต่มีพระราชปรารภว่าไม่ควรจะบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ ให้เป็นการตัดสิทธิของเจ้านายที่เป็นพลเมืองไทยคนหนึ่ง แต่จะทรงมีประกาศเป็นพระราชนิยม ที่จะมิให้เจ้านายเข้ามาเกี่ยวข้องในเรื่องการเมือง
ประการต่อมาคือการใช้คำว่า " กรรมการราษฎร " แทนคำว่าเสนาบดี ได้เป็นเรื่องที่วิพากษ์วิจารณ์กัน โดยเฉพาะผู้ที่เป็นแกนสำคัญในการร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นข้าราชการพลเรือนมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวง คงยืนยันจะให้ใช้คำว่า " กรรมการราษฎร" ให้จงได้ มีผู้เสนอให้ใช้คำอื่นแทน เช่น เลขาธิการว่าการกระทรวงเหมือนอย่างสหรัฐอเมริกา บางท่านเสนอให้ใช้คำว่า " ประศาสนกามาทย์ และมีท่านหนึ่งเป็นนายทหารบก เสนอให้ใช้คำว่า "รัฐมนตรี " และมีผู้สนับสนุน คำนี้เป็นคำโบราณที่แปลว่าข้าราชการ ผู้มีอำนาจในแผ่นดินซึ่งใช้กันทั่วไปในอินเดีย มลายู และชวา และคำว่า รัฐมนตรีนี้ เคยมีใช้กันมาในสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ที่เรียกว่า สภารัฐมนตรี มีข้าราชการพลเรือนอีกคนหนึ่ง มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงได้ต่อว่าผู้ที่กล่าวว่า กรรมการราษฎร เป็นคำที่ใช้อยู่เฉพาะ เป็นรัสเซียคอมมิวนิสต์ และบอกว่าเป็นเรื่องของคำ ๆ เดียว ไม่เกี่ยวกับลัทธิ ในที่สุดสภาผู้แทนราษฎรก็ลงมติให้ใช้คำว่า " รัฐมนตรี " แทน " กรรมการราษฎร" ด้วยคะแนนเสียง 28 ต่อ 7 งดออกเสียง 26
พระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับถาวร ทางรัฐบาลได้กำหนดวันรัฐธรรมนูญ ฉบับถาวรในวันที่ 10 ธันวาคม 2475 ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม
ในวันพระราชพิธีรับพระราชทานรัฐธรรมนูญ ได้จัดเป็นงานมโหฬาร ข้าราชการทั้งในและนอกราชการตลอดจนทูตานุทูต ได้เข้าเฝ้าประจำตำแหน่งอย่างครบครัน สำหรับข้าราชการพลเรือนได้ยกเลิกยศอำมาตย์ ดังนั้นเครื่องแบบที่เคยแต่งอย่างสง่างาม จึงเปลี่ยนมาเป็นเครื่องแบบชุดขาวติดแผงที่คอ
เมื่อได้ฤกษ์ พระยามโนปกรณ์นิติธาดา นายกรัฐมนตรี ก็ได้นำรัฐธรรมนูญขึ้นทูนเกล้าฯ ถวาย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้า ฯ ทรงลงพระปรมาภิไธย ในท่ามกลางมหาสมาคม แล้วทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ มอบรัฐธรรมนูญให้แก่พระยามโนปกรณ์
งานฉลองรัฐธรรมนูญครั้งแรก
งานพระราชพิธีฉลองรัฐธรรมนูญ ได้มีการหยุดราชการ 3 วัน และจัดให้มีงานมหรสพที่ท้องสนามหลวง และสวนลุมพินี มีการประดับโคมไฟกันทั่วไปในพระนคร ตลอดจนต่างจังหวัดด้วย
ในโอกาสนี้ได้ประพันธ์บทเพลงชาติขึ้น โดยความริเริ่มของนายพันเอกพระยาทรงสุรเดช เป็นการกระตุ้นเตือนให้คนไทย สำนึกในชาติกำเนิดของตน
ในงานฉลองรัฐธรรมนูญได้มีเรื่องที่เนื่องมาจากการปกครองแบบใหม่อยู่หลายเรื่องด้วยกันคือ นักเรียนโรงเรียนอัสสัมชัญ ได้หยุดเรียนมาชุมนุมประท้วงระเบียบการของโรงเรียน จีนลากรถรับจ้างสไตร๊คหยุดงานประท้วงนายจ้างที่เอาเปรียบ และไม่ปรับปรุงรถให้อยู่ในสภาพที่ใช้การได้ ลูกศิษย์วัดบางแห่งถือหลักสิทธิเสมอภาคกันไม่หุงข้าวให้พระฉัน และมีเรื่องขบขันเกิดขึ้นในบางจังหวัด เมื่อมีการฉลองรัฐธรรมนูญกันมโหฬาร ก็เข้าใจว่าเป็นการสมโภชบุตรชายคนใหม่ของพระยาพหล เป็นต้น
| หน้าแรก|ย้อนกลับ | บน |
