สุภาษิตไทย

สุภาษิตพระร่วง (อีกส่วนหนึ่ง)

นิทานบุราณมี	สอนสตรีให้รำพึง	ให้รู้สะดึงหูกฝ้าย	อย่ามักง่ายหาผัว
อย่าสอนชั่วสิ้นยังบอก	อย่าลอบชู้ลอบชาย	อย่ากรายแขนพ้นขนาด	อย่าผาดร้องระแรงเสียง
อย่าเถียงผัวเผงผาด	อย่าเรียนแฝดเลื่องลือ	อย่าคบกระสือเสียเผ่า	อย่าได้เล่าเรียนมนต์
อย่าทำตนสับปลี้	อย่าเป็นหนี้สับปลับ	อย่านอนหลับถึงเที่ยง	อย่าหมิ่นเยี่ยงผู้ชำนาญ
อย่าคร้านการมัวเมา	อย่าใจเบาพกนุ่น	อย่าครุ่นชู้รักหลาย	อย่าผันผายตัวเปล่า
อย่ากล่าวคำสามานย์	อย่าใช้วานข้าท่าน	อย่าเซ็นซ่านถ้อยคำ	ให้ยำผัวเสมอพ่อ
อย่าล้อเถียงมิดี	อย่าหนีผัวนอนห่าง	อย่าพรางลิ้นแถมเช่น	อย่าเห็นแก่ชายอื่น
อย่าโหดหึนหลงไหล	อย่าแช่งให้ผัวตาย	อย่าหมายใจชังแช่ง	อย่าแบ่งใจคบผิด
อย่าโหดมิตรเลื่องลือ	อย่ากุมมือใต้ผ้า	อย่าถ่ายค่าฉมบ	อย่าคบคนหินชาติ
อย่าผาดร้องเสียงดัง	อย่าชังผัวรักชู้	ถ้าแม้นรู้ให้บำเรอ	ภักดีเธอขึ้นกว่าเก่า
อย่าเล่าแก่ใครๆ	อย่าสาวไส้ให้กากิน	อย่าถวิลแก่ชายอื่น	อย่าคึ่นราคเร้ารั้ง
ฟังผัวสั่งผัวสอน	อย่านอนใจการงาน	ให้คิดอ่านจงดี	ให้รู้ทีเพรางาย
รู้ความตายความยาก	รู้ความลำบากข้าไท	รู้จักไกลรู้จักใกล้	รู้จักใช้ข้าค่อย
เพื่อนเป็นร้อยเป็นพัน	อย่ามักมั่นแก่ปาก	เกลือกจะยากใจผัว	อย่าได้มัวกินเหล้า
อย่ากล่าวเกลี้ยงใจโจง	อย่าโผนร้องเสียงแผด	อย่าร้องแรดเสียงเสือ	อย่าล้ำเหลือตีด่า
อย่าปากกล้าว่าคน	อย่าหนีผัวตนเหห่าง	นอนต่ำข้างผัวตน	อย่ายินคำคนไร้
หวนควันไฟควรการ	ครั้นนานไปท่านรู้	ดูอายหน้าแก่ท่าน	เป็นคนชั่วช้าเสียตัว
หญิงนอกผัวใจง่าย	อย่าจ่ายสินออกเหย้า	อย่ากล่าวอ้างสินศักดิ์	ผัวมาพักอย่าปาก
มือขวาหากเร่งซนไฟ	ส่วนปากใช้ก้มเป่า	มือขวาเล่าคว้าผักพลาง	ทำใจกว้างจงดี
มือคลี่ม้วนพลูพลัน	หมากใส่ขันนั่งเฝ้า	ดังเจ้าเร่งยำเกรง	อย่าเชลงใจท่านสั่ง
ลุกนั่งคิดละอาย	อย่าขายทองซื้อผ้า	อย่าขายข้าต้นเรือน	อย่าด่าเดือนตะวัน
อย่าแผดด่าคำคม	น้ำลมฝนบน	ทำชอบโดยทางสั่ง	อย่าได้พลั้งอินทรีย์
ทำใจดีรอบคอบ	รู้ประกอบการงาน	เพื่อนบ้านเผื่อไมตรี	อย่ามีใจหึงหาย
อย่าคะนึงร้ายเพื่อนบ้าน	อย่าคร้านผีนำเผา	อย่าได้กล่าวความขำ	อย่ากระทำใจง่าย
อย่าได้จ่ายเครื่องเรือน	อย่าคบเพื่อนล่ารั้ว	อย่าอวดตัวว่าดี	เมื่อชอบมีคนช่วย
เกลือกผิดป่วยภายหลัง	อย่างแช่งชังเพื่อนฝูง	เห็นลุงตานบนอบ	ผู้เฒ่าปลอบยำเยง
ยำเกรงใจสุงสิง	ผัวรักยิ่งคนหลาย	อย่ากรายแขนเดินเปลี่ยว	ชายร้ายเที่ยวทุพลพาล
เยียนสารท่านอดสู	สัตรูกล่าวคำเกลี้ยง	อย่าลำเอียงมุสา	โอ้คำท่านว่าไว้
หญิงผู้ใดทำตาม	จะถึงความสุขหลาย	เสวยสวรรค์ฟากฟ้า	นิเวศน์วังเวหน
เราผู้ปรีชาฉลาด	องอาจในข้อสอน	เร่งผันผ่อนเยี่ยงจำ	ซึ่งข้อคำภาษิต
รุกรนคิดจนได้	อย่าให้เสียคำปราชญ์	อย่าให้ขาดคำบูราณ	จงพิจารณ์พินิจ
เร่งตั้งคิดในธรรม	จงจำคำเราสั่ง	รั้งในถ้อยเราแล้ว	ไม่แคล้วจากความสุข
ทุกข์บ่ได้แม่นหมาย	เหือดหายจากโทมนัส	เราจัดคัดข้อถ้อย	มาเรียงร้อยเป็นกลอน
สอนในบทที่ต้น	เป็นคนอย่าหมิ่นกัน	กูมันอย่าได้กล่าว	อย่าออกชื่อท้าวกลางคน
เดินหนอย่าไร้เพื่อน	อย่าเบือนในการตน	ทุรชนแล้วอย่าใกล้	ใช้ทาษแต่พอแรง
อย่าแข็งว่าผู้ใหญ่	ตัวเป็นไทอย่าเป็นทาษ	ตัวเป็นปราชญ์อย่าเสพพาล	หาญนักมักจะม้วย
สวยนักมักจะเศร้า	เหงานักมักเป็นบ้า	อย่าร่าเริงในที่ทุกข์	หนามอย่าบุกมันจะตำ
คำคนพูดให้เร่งคิด	อย่าอวดฤทธิ์แก่คน	จนแล้วอย่าอวดมี	ดีแล้วอย่าว่าชั่ว
ให้เร่งกลัวเจ้านาย	อย่าร้ายกับคนเรือน	อย่าเบือนในการเจ้า	อาสาเจ้าจนตัวตาย
การนายทำพอเรี่ยว	อย่าไปเที่ยวกลางคืน	ฟื้นแต่คำอ่อนหวาน	ปากกินตาลอย่ากินพริก
อย่ามัวริกเล่นตัว	ไม่พบวัวอย่าควั่นเชือก	ไม่พบเรือกอย่าตั้งร้าน	เรือนอื่นนานอย่านั่ง
อย่าคิดฟังข่าวร้าย	อย่านินท์นายนินท์เจ้า	อย่าเฝ้าความเล็กน้อย	เมียกล่าวถ้อยเร่งเมิน
เพลินนักมักพลั้งพลาด	คืนอย่าขาดสวดมนต์	อย่าพร่ำบ่นความเขา	อย่าเอาชั่วทาผู้อื่น
อย่าฟื้นหาความเก่า	คบเพื่อนเผ่าพอศักดิ์	มิตรที่รักอย่าคด	ผิจะปดปดให้มิด
ผิจะปิดปิดให้เงียบ	อย่าทำเทียบท้าวพระยา	จะแสวงหาเงินทอง	จิตจงปองพาณิชย์
ใจอย่าคิดในใช่ที่	มีแล้วอย่าว่าจน	ความกลอย่าแจ้งทาษ	เฉกชีวาดม์ใกล้ศาสตรา
อย่าเอาทาษเป็นคู่คิด	อย่าไว้จิตแก่ข้า

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |