| เมื่อต้องศรพรหมาศนารายณ์ผลาญ |
แต่ปลายขนมิได้ให้พานเป็นแผลศิลป์ |
| หวังจะให้เกียรติยศพานรินทร์ |
ให้ผ่องภิญโญยศชั่วกัลปา |
| เป็นเยี่ยงอย่างฉบับสำหรับทหาร |
จะทำการรณรงค์ไปภายหน้า |
| พระกุมศรกรกวักอนุชา |
ทั้งบุตราองคตยศไกร |
| เจ้ามานี่มาพี่จะสั่งสอน |
สองพระยาพานรพิศมัย |
| จะลาเจ้าเข้าสู่พิมานชัย |
ทั้งสองไทจงเป็นข้าพระจักรี |
| ให้ปรากฎสุริยวงศ์พงศ์เพศ |
เอาพระเดชปกเกล้าเกศี |
| จงตั้งจิตสุจริตภักดี |
วางชีวีไว้พระบาท |
| เมื่อขึ้นเฝ้าเข้าถึงทวารวัง |
จงหยุดยังประณมนิ้วเหนือเกษา |
| บังคมคูณบุณย์เบื้องมุลิกา |
จึงค่อยคลาสู่ท้องพระโรงทรง |
| อนึ่งเมื่อเจ้าเนาในนิเวศน์ |
อย่าบังเหตุร่าเริงละเลิงหลง |
| อย่าประมาณราชกิจคิดทะนง |
ระวังองค์กลัวราชอาญา |
| ให้รอบรู้ดูราชกิจการ |
โดยสถานที่พระทัยปราถนา |
| ถ้าคุกคามอย่าได้ขามพจนา |
จงตรึกตราไว้ให้คล่องทำนองใน |
| อย่าอ่าองค์ส่งกลิ่นเมื่อยามเฝ้า |
อย่าสดเศร้าพอเพียงอัชฌาศัย |
| อย่าเมินหมอบลอบลับพระเนตรไท |
พองามใจงามพักตร์พอแลงาม |
| อันขัติยวงศ์กษัตริย์สุด |
เป็นมงกุฎไตรภพทั่วทั้งสาม |
| พระปัญญาใหญ่ยิ่งอย่ากริ่งความ |
กระทำตามตอบต้องทำนองคน |
| ใครเริงร้ายให้ร้อนไปโดยร้าย |
ใครขวนขวายแสวงผลก็ให้ผล |
| เป็นตราชูชั่งในน้ำใจชน |
ข้างไหนล้นเหลือนักก็หนักไป |
| อนึ่งแสนสนมนางสุรางค์ราช |
ทรามสวาทพักตร์เพียงอุทัยไข |
| โดยเสด็จหริรักษ์บำเรอไท |
พ่ออย่าได้เหลือบลอบทำยินดี |
| ดูพระทัยสิ่งท้าวดำริรัก |
สวามิภักดิ์โดยเบื้องบทศรี |
| สิ่งใดห้ามปรามใจอย่าให้มี |
ประเวณีข้าท้าวจึงบังควร |
| ท้าวรักอย่าบันเทิงละเลิงหลง |
ถนอมองค์ระวังผิดตนสงวน |
| อย่าสามหาวห้าวฮึกทะนงนวล |
อย่าก่อกวนให้เดืองพระบาทา |
| ถนอมยศเจ้าเลี้ยงแต่เพียงศักดิ์ |
อย่าฮึกฮักอาจเอื้อมเกินวาสนา |
| อย่าลากผิดตามหลังอหังกา |
จะนุ่งผ้าแต่งตนให้คนชม |
| อนึ่งเพื่อราชกิจสนิทหน้า |
จะคบหาร่วมรักที่ศักดิ์สม |
| เขาสัตย์ซื่อ
ๆ สนองครองอารมณ์ |
ถ้าคนคด
ๆ คมให้ควรการณ์ |
| ถึงเสียสินถนอมศักดิ์ที่รักรู้ |
จึงจะคู่ควรได้เป็นใจทหาร |
| จะคบพาลข่มพาลให้เสียผาล |
คิดประหารพาลร้ายให้พาลเกรง |
| ที่ควรดี
ๆ ต่ออย่าก่อก่อน |
เขาเอื้อนอ่อนเยาวเรศอย่าข่มเหง |
| อย่าพาเพื่อนเชือนเล่นเป็นนักเลง |
จงยำเยงเกรงทัณฑ์พระจักรา |
| อนึ่งต้องราชทัณฑ์สักพันครั้ง |
อย่าคุ้มคั่งเคียดแค้นสหัสสา |
| อย่าคิดคดขบถเบื้องมุลิกา |
จงก้มหน้าหาชอบให้ช่วยตัว |
| จะหมอบเฝ้าอย่าผ่านเสนานั่ง |
อย่าเหลียวหลังเจรจามายิ้มหัว |
| ต่อหน้าพระที่นั่งระวังตัว |
อย่าหมอบมัวคอยฟังพระชังคา |
| แม้ว่าพระพิโรธโปรดประภาษ |
แก่หมู่มาตยากรทั้งซ้ายขวา |
| อย่ายิ้มแย้มแซมสอดพระบัญชา |
อย่าเพ็ดทูลกิจจาเมื่อคราวเคือง |
| ถ้ามีข้อพอทูลจึงทูลท้าว |
จงฟังข่าวในนอกให้ปลอดเปลื้อง |
| ดูพระพักตร์ผ่องงามอร่ามเรือง |
จึงแจ้งเรื่องตามข้อคดีมี |
| ถ้าตรัสถามจงทูลแต่เพียงถาม |
อย่าเอาความกว่านั้นมาสอดสี |
| อย่าพูดมากปากพลั้งจะเสียที |
จะพาดีเป็นร้ายไม่ต้องการ |
| อนึ่งพระบริรักษ์บรมนาถ |
ประสาทราชบำเหน็จนายทหาร |
| ผู้ทำชอบประกอบในกิจการ |
พ่ออย่าทานทูลทัดขัดพระทัย |
| สิ่งใด
ๆ ได้ชื่อว่าเป็นของหลวง |
อย่าลามล่วงเลยละอัชฌาสัย |
| แต่โดยน้อยนิดหนึ่งเท่ายองใย |
จงเอาใจปกป้องเป็นของตน |
| อนึ่งเล่าแขกเมืองต่างเมืองมา |
อย่าซุบซิบสนทนาไม่เป็นผล |
| อย่าผูกผันสันถวะให้ปะปน |
จะแค้นเคืองเบื้องยุคลนั้นไม่ควร |
