กลบทสุภาษิต

---

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป |
   งูกลืนหาง

ให้รู้สึก ตรึกใจดู ให้รู้สึก	นึกผันผ่อน นอนตรึก นึกผันผ่อน
อย่าจู่จร ทางเดินดู อย่าจู่จร	ให้ควรแรม รอรอน ให้ควรแรม
ไม่ควรข้อ อย่าต่อทวน ไม่ควรข้อ	ต่อแต้มแถม ก็แต่พอ ต่อแต้มแถม
อย่าก่อแกม เกินอัชฌา อย่าก่อแกม	ที่พลั้งเพลิน เนิ่นแนมมี ที่พลั้งเพลิน
ที่สิ่งร้าย อย่าประวิง ที่สิ่งร้าย	อย่าเสียดสี หนีหน่าย อย่าเสียดสี
ควรพอดี คิดดูส่วน ควรพอดี	อย่าเผลอตน ยลที อย่าเผลอตน

   นกกางปีก

อย่าโกรธเกรี้ยว เกรี้ยวโกรธ พิโรธเรื่อง	ในข้อเคือง เคืองข้อ ไม่พอผล
อย่าร้าราน รานร้า ตรองท่ายล	ดูเล่ห์กล กลเล่ห์ คะเนใน
เช่นตีวัว วัวตี ให้เจ็บเปล่า	อย่าร้อนเร้า เร้าร้อน ไปก่อนไข้
จงตรองตรึก ตรึกตรอง ให้ต้องใจ	จะด่วนได้ ได้ด่วน ไม่ควรการ
ไม่ควรที่ ที่ควร สงวนงด	พึงออมอด อดออม ถ่อมสมาน
คิดเผื่อเลือก เลือกเผื่อไว้ ให้วิจารณ์	อย่ารอนราญ ราญรอน จงผ่อนตรอง

   คุลาซ่อนลูก

รักษาชื่อ จงไว้ชื่อ ให้สมทรง	สงวนวงศ์ จงไว้วงศ์ ดำรงสนอง
เสงี่ยมตน จงไว้ตน อย่าลำพอง	เห็นควรตรอง จงไว้ตรอง ให้ต้องตา
ที่ควรสูง จงไว้สูง พยุงหมาย	จะถ่อมกาย จงไว้กาย แต่พอหน้า
จะซ่อนคม จงไว้คม ดูอัชฌา	หากมีท่า จงไว้ท่า อย่าเกลื่อนไกล
ควรเปิดช่อง จงไว้ช่อง เชิงชนิด	ที่ควรพิศ จงไว้พิศ ตามนิสัย
ที่ชั้นเชิง จงไว้เชิง โดยเลศนัย	ที่จริงใจ จงไว้ใจ ค่อยไขแสดง

  ถอยหลังเข้าคลอง

แถลงกิจ ผิดการกอบ ระบอบคิด	คิดระบอบ กอบการผิด กิจแถลง
ใจระแวง แหนงฉงน จนใจแคลง	แคลงใจจน ฉงนแหนง ระแวงใจ
ไฉนนั้น คั้นเค้นคาด มาดมุ่งมั่น	มั่นมุ่งมาด คาดเค้นคั้น นั้นไฉน
ตรองท่าไว้ ให้คง จงแจ้งใจ	ใจแจ้งจง คงให้ ไว้ท่าตรอง
ช่องชอบที รอบรู้ ดูต่อตอบ	ตอบต่อดู รู้รอบ ที่ชอบช่อง
จำจดจ้อง ต้องคิด ด้วยจิตปอง	ปองจิตด้วย คิดต้อง จ้องจดจำ
ขำคมพอ สมแสร้ง แฝงลมข่ม	ข่มลมแฝง แสร้งสม พอคมขำ
นวลน้ำที่ คำกล่าว ข้อข่าวนำ	นำข่าวข้อ กล่าวคำ ทีน้ำนวล
หวนจิตหาก ผิดเล่ห์ คะเนคิด	คิดคะเน เล่ห์ผิด หากจิตหวน
แปรปรวนกลับ ชวนชัก ยักเรรวน	รวบเรยัก ชักชวน กลับปรวนแปร
แหห่างดู อย่างเห็น เป็นต่างต่าง	ต่างต่างเป็น เห็นอย่าง ดูห่างแห
เกรงแต่คิด แม้จิตหาก ยากยิ่งแล	แลยิ่งยาก หากจิตแม้ คิดแต่เกรง

   ม้าลำพอง

รักบุตรสุด เช่นเกลียดเช่น ดุจบุตรรัก	โฉงเฉงชัก นักเบื่อนัก ชักโฉงเฉง
เองใจจน ทนจำทน จนใจเอง	ใจตรอมเกรง กริ่งยิ่งกริ่ง เกรงตรอมใจ
ยากแสนแค้น ขัดคิดขัด แค้นแสนยาก	ไฉนหาก พรากจักพราก หากไฉน
ใยเยื่อเป็น เชื้อชิดเชื้อ เป็นเยื่อใย	จนจำให้ ใจหักใจ ให้จำจน
เทียบทับกับ นมเปรียบนม กับทับเทียม	ล้นอกเพียบ ใหญ่ยิ่งใหญ่ เพียบอกล้น
ทนสู้ยาก บากบั่นบาก ยากสู้ทน	รอนบั่นพ้น จนใจจน พ้นบั่นรอน

   กลบกลืนกลอน

สันดานดื้อ ยากตัด แสนดัดยาก	สันดานหาก ผ่อนผัน สุดผันผ่อน
สันดานร้าย รอนบั่น เหลือบั่นรอน	สันดานสอน ใจยาก ยงยากใจ
ไม่มีสิ่ง เปรียบที่ หมดที่เปรียบ	ไม่มีเทียบ ไขคำ ยากคำไข
ไม่มีใคร ใจจัก รู้จักใจ	ไม่มีนิสัย เพียรหมด ครูหมดเพียร
ยากที่ดัด จิตยาก ยิ่งยากจิต	ยากที่คิด เหียนหัน หวนหันเหียน
ยากที่ว่า เวียนวน กลับวนเวียน	ยากที่เพียร เมินหลบ ซ้ำหลบเมิน

   ลิ้นตะกวด

อนึ่ง เมียมิตร ชิดตน อันร่วมรัก	อย่าหลวมหลัก ตรองท่า อย่าห่างเหิน
จะไว้เนื้อ เชื่อหน้า อย่าพลางเพลิน	อย่าหมางเมิน หมั่นนึก ตรึกตรองการ
ดูลาดเลา เหลี่ยมเล่ห์ อย่าพลาดพลั้ง	จะยาดรยั้ง อย่าให้ หมองสมาน
ความลับลึก ตรึกตรา อย่าลองลาน	เช่นท้องธาร ถานถิ่น ยะยวนยล
เหลือคะเน เล่ห์ล้ำ คำคาดคิด	มุ่งมาดมิตร หมิ่นหมาย ฝ่ายหวนหน
ดูแยบคาย ลายล่อ ก่อกวนกล	หากจวนจน จักซ้ำ ช้ำใจเรา

   ดอกไม้พวง

ไม่ควรคิด จิดหวน อย่าด่วนได้	ไม่ควรคิด จิตใจ อย่าโฉดเฉา
ไม่ควรคิด จิตตรึก อย่านึกเดา	ไม่ควรคิด จิตเรา ให้เร่งตรอง
สิ่งใดที่ หมายผดุง ฝ่ายมุ่งมาด	สิ่งใดที่ หมายคาด ท่านทั้งผอง
สิ่งใดที่ หมายคิด ในจิตปอง	สิ่งใดที่ หมายต้อง ให้ตรองใจ
หากแม้ไม่ สมชม อารมณ์ตรึก	หากแม้ไม่ สมนึก จะคิดไฉน
หากแม้ไม่ สมที่ นิยมใจ	หากแม้ไม่ สมคะเน เสียเวลา

   เมฆขลาโยนแก้ว

ยังไม่เห็น เช่นคิดหมาย อย่าหมายคิด	หมายคิดพิศ ให้แน่ จึงควรหา
ควรหาดู รู้ให้แจ้ง ให้เจนตา	เจนตาแน่ แท้ว่า จะฉันใด
ฉันใดดี ที่ตรง ที่ตรองตรึก	ตรองตรึกนึก ดูให้สิ้น สิ่งสงสัย
สงสัยแล้ว อย่าคาด บังอาจใจ	บังอาจใจ เพ่งเล็งให้ จงแน่นอน
แน่นอนใจ ให้สัจจัง ที่หวังคิด	หวังคิดกิจ กอบให้จริง อย่าทิ้งถอน
ทิ้งถอนนัก มักเห ชักเรรอน	เรรอนรวน ชวนหย่อน ประโยชน์ดี

 

---

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |