| หน้าแรก | ย้อนกลับ |

---

จระเข้เถรขวาด

ตั้งแต่เถรขวาดรับนางสร้อยฟ้ากลับมาเชียงใหม่ได้  เจ้าเชียงใหม่ก็เห็นบุญคุณยกย่องให้เป็นที่ สังฆราชามลาว์วงศ์ อยู่ที่วัดพระธาตุ ได้รับถวายเครื่องยศอย่างสังฆราช แล้วให้ลาวเป็น เลขวัด ผลัดเปลี่ยนกันเข้าเดือนอยู่มากมาย โดยมีเณรจิ๋วเป็นผู้ดูแล

ถวายเครื่องยศอย่างสังฆราช	ตลกบาตรตาลิปัตรพัดย่าม
ล้วนปักหักทองขวางสำอางงาม	ขี่เรือม่านคานหามกั้นสัปทน

อยู่มาวันหนึ่งเมื่อฉันเพลแล้ว ส่องกระจกดูหน้าเห็นแผลที่หน้าผาก จากการที่พลายชุมพลสับด้วยกระบี่ ก็คิดแค้น จึงคิดจะลงไปกรุงศรีอยุธยา เพื่อฆ่าพลายชุมพล จึงไปหานางสร้อยฟ้าที่ในวัง บอกขอลาไปแก้แค้น  นางสร้อยฟ้าจึงว่า ได้เคยเหนี่ยวรั้งไว้ครั้งหนึ่ง ที่จะไปแก้แค้นขุนแผนกับพระไวย ด้วยเกรงว่าพลายยงจะกำพร้าพ่อ ถ้าเว้นพระไวยแล้วจะลงไป ก็ตามแต่ความคิด  เถรขวาดจึงว่าจะไปแก้แค้นพลายชุมพล โดยจะแปลงเป็นจระเข้ ไปอาละวาดถึงกรุงศรีอยุธยา

จึงหมายว่าจะแกล้งแปลงอินทรี ย์	เป็นกุมภีล์ลงไปในอยุธยา
จะทำเสียให้วุ่นขุ่นทั้งกรุง	เอาให้ยุ่งถึงสมเด็จพระพันวษา
อันคนดีที่ไหนใครจะมา	คงอาสาแต่อ้ายพลายชุมพล
จะล่อมันลงน้ำทำให้ถนัด	ขบกัดตามสบายให้ตายป่น...

นางสร้อยฟ้าได้ฟังดังนั้นก็ชอบใจ ด้วยตนอาฆาตพลายชุมพลมานานแล้ว แล้วกำชับอย่าประมาทพลายชุมพล เนื่องจากเคยเสียทีมาแล้ว  แต่เถรขวาดก็แก้ว่า ที่เสียทีพลายชุมพลครั้งนั้น เพราะตนเมาเหล้า และขอลานางสร้อยฟ้าไปพรุ่งนี้ เพราะได้ฤกษ์เก้าเป็นเสาร์ห้า  แล้วเรียกเณรจิ๋วมาสั่งว่า ตนจะไปสักสิบห้าคืน ถ้าเห็นนานเกินกว่ นั้นให้เณรจิ๋วรีบตามไป เณรจิ๋วพยายามทัดทานไม่ให้ไป แต่เถรขวาดไม่ยอมฟัง

...ฤทธิ์เดชเวทมนตร์กลใดใด	ที่พระครูทำได้มันไวกว่า
คนดีไม่มีสิ้นอยุธยา	อย่าชะล่าใจนักจักเสียที...

เกิดนิมิตรร้ายหลายประการให้เถรขวาดเห็น มีจิ้งจกตกมาตายตรงหน้า งูเห่าเลื้อยมาแผ่แม่เบี้ยขวางทางไป เถรขวาดเห็นเป็นลางร้ายจึงยกเมฆดูนิมิต

...กอดอกยกเมฆดูนิมิตต์	ก็วิปริตเป็นรูปคนหัวหาย
จะยกต่อคอแขนไม่ติดกาย	เถรสำคัญมั่นหมายไม่คืนมา...

ด้วยความกลัวนางสร้อยฟ้าจะว่าขลาด จึงคิดไปตายเอาดาบหน้า แล้วแปลงตัวเป็นแร้งบินไป

   เถรขวาดแปลงเป็นจระเข้

ถึงเมืองอ่างทอง ที่คลองบางแมว จึงแปลงตนเป็นจระเข้ ตัวใหญ่ยาวเก้าวา ส่งเสียงร้องดังฟ้าผ่า ตำบลที่เถรขวาดแปลงตัว เป็นจระเข้นี้จึงได้ชื่อว่า บ้านจระเข้ร้อง ตั้งแต่นั้นมา

 

...เสกไม้เท้าต่อหางที่กลางตัว	แล้วเอาบาตร์สวมหัวเข้าเร็วรี่
เผ่นโผนโจนผางกลางนที	ก็กลายเป็นกุมภีล์มหิมา...
...ใหญ่ยาวราวพระยาชาละวัน	ครื้นครั่นสนั่นก้องลำพองกาย...

จระเข้เถรขวาดอาละวาดมาถึงหน้าเมืองอ่างทอง  ผู้คนเรียกหาหมอจระเข้ บรรดาหมอจระเข้เก่าก็ไม่กล้าเข้าไปจับ เพราะเห็นว่าเป็นจระเข้ใหญ่เกินขนาด

...เหมือนอย่างคำบุราณท่านย่อมว่า	ถ้าสามวาแล้วมีฤทธินิมิตต์ได้
นี่มันเกินสามวากว่าขึ้นไป	เวทมนตร์เห็นจะไม่ถึงใจมัน...

เถรขวาดทำร้ายหมอจระเข้ที่ดื้อดึงและอวดดี และผู้คนทั่วไปแต่ไม่กินคน และไม่ทำร้ายผู้ใส่บาตรให้เถรขวาด พอใกล้รุ่งก็กลับร่างเป็นคนเที่ยวบิณฑบาต

...พอจวนรุ่งเที่ยวมาหาที่เปลี่ยว	เถรขึ้นเที่ยวบิณฑบาตที่บนบ้าน
ได้จังหันฉันแล้วตะลีตะลาน	โจนลงชลธารเป็นกุมภา
ถ้าบ้านไหนเถรได้บิณฑบาต	บ้านนั้นเป็นอันขาดไม่เข่นฆ่า

   จระเข้เถรขวาดถึงกรุงศรีอยุธยา

ล่องลงมาตามลำดับถึงหัวย่านบ้านสะตือ โพธิ์สระ บางเทวาท้ายป่าโมก แล้วมาทางบางโผงเผง บ้านกุ่ม บางบาน บ้านตึก ถึงกรุงศรีอยุธยาที่หน้าบ้านป้อม ภูเขาทอง มาถึงหน้าตำหนักแพ

เจ้าคุณอธิบดีรู้เรื่องจระเข้อาละวาดทำร้ายผู้คน จึงนำความเข้ากราบทูล  สมเด็จพระพันวษา จึงตรัสสั่งให้หาหมอจระเข้มาปราบ  จระเข้เถรขวาดก็ฆ่าตายหมด  สมเด็จพระพันวษาเห็นผิดสังเกต จึงตรัสเรียกพระไวยมาหารือ  พระไวยก็เห็นว่า จระเข้ตัวนี้มีฤทธิ์ผิดปกติ เห็นทีจะไม่ใช่จระเข้ธรรมดา  เห็นโอกาสที่จะให้พลายชุมพลได้ทำความชอบ จึงกราบทูลไปว่า จระเข้ตัวนี้คงจะเป็นจระเข้มนตร์ของคนร้าย ขอให้พลายชุมพลไปหาความจริงดู

สมเด็จพระพันวษาตรัสเรียกพลายชุมพลมาหา ตรัสสั่งให้ไปดูว่าเป็นจระเข้ชนิดใด  พลายชุมพลรับพระราชโองการ แล้วจึงลงไปที่ตำหนักแพ เห็นจระเข้ตัวใหญ่ลอยอยู่บนหลังน้ำก็พอรู้

...เจ้าพลายเพ่งพินิจพิจารณา	เห็นผิดเพศกุมภาตามธรรมเนียม
เหมือนชาติไก่กับงูดูตีนเห็น	เป็นจรเข้วิชาการจึงหาญเหี้ยม...

   พลายชุมพลอาสาจับจระเข้เถรขวาด

เมื่อเห็นประจักษ์แก่ใจแล้ว จึงกลับไปกราบทูลสมเด็จพระพันวษาว่า จระเข้าตัวนี้ไม่ใช่จระเข้ธรรมดา แต่เป็นจระเข้มนตร์ แปลงมาลองดีทหารในกรุงศรีอยุธยา  ตนขออาสาไปจับจระเข้ตัวนี้  สมเด็จพระพันวษาได้ฟังก็ชอบพระทัย ตรัสว่า ถ้าทำสำเร็จจะพระราชทานรางวัลให้จุใจ  แล้วตรัสสั่งพระไวยไปบอกขุนแผน แล้วให้ทั้งหมดช่วยกันเตรียมการให้พร้อม พระองค์จะเสด็จไปทอดพระเนตรที่แพแต่ย่ำรุ่ง

ทั้งสองคนจึงพากันไปหาขุนแผน แจ้งเรื่องให้ทราบ ขุนแผนทราบเรื่องแล้วก็รีบไปเตรียมการทันที

...ครั้นถึงจึงสั่งศรีมาลา	ให้จัดหาบัดพลีทุกสิ่งสรรพ์
เครื่องอานเรียกหาเอามาพลัน	แป้งน้ำมันกระแจะเจิมเฉลิมพักตร์
ที่ในห้องหอพระจมื่นไวย	จัดธูปเทียนไว้ดอกไม้ปัก
มีดหมอเปลี่ยนปลอกหอกชะนัก	พร้อมพรักเรียบเรียงไว้เคียงกัน
ให้ชุมพลชำระสระสนาน	ขุนแผนอ่านคาถาเสกอาถรรพ์
ลูบไล้ว่านยาทาน้ำมัน	คงกระพันเขี้ยวงาสารพัด
พอแสงทองพวยพุ่งจะรุ่งเช้า	ชุมพลเข้าหอพระที่สงัด
นิ่งนั่งบริกรรมทำอาพัด	อัดใจเป่าปลุกเครื่องสาตรา...

เสร็จพิธีแล้วก็พากันมาที่ตำหนักแพ เมื่อสมเด็จพระพันวษาเสด็จลงสู่ตำหนักแพแล้ว ก็ตรัสเรียกพลายชุมพล มาย้ำความมั่นใจ พลายชุมพลก็กราบทูลว่า ถ้าทำการไม่สำเร็จก็ขอยอมตาย แล้วกราบบังคมออกมา

   พลายชุมพลสู้กับเถรขวาด

...อธิษฐานนมัสการพระเป็นเจ้า	จงปกเกล้าคุ้มภัยให้แก่ข้า
คุณพระธรณีพระคงคา	คุณบิดรมารดาจงคุ้มครอง

จากนั้นก็ลงแพล่องไปกลางน้ำ อ่านคาถาพระสยมภูวนารถ เสกข้าวสารปรางควานแล้วซัดไป แล้วเสกน้ำสาดไปอีก ทำให้พรายของเถรขวาดหลีกหนีไป  เถรขวาดต้องมนตร์ไม่อาจกบดานนิ่งอยู่ได้ ก็ลอยตัวขึ้นมาหลังน้ำ พลายชุมพลเห็นดังนั้น ก็เตรียมตัวจับจระเข้เถรขวาด

...จึงเสกด้ายสายสิญจน์เข้าสามเส้น	คมักเขม้นพันมือไว้คอยท่า
มีดหมอเหน็บมั่นกับกายา	ถือชะนักตั้งท่าจะชิงชัยฯ

แล้วทั้งสองฝ่ายก็สู้กัน จระเข้เถรขวาดถูกพลายชุมพลแทงด้วยมีดหมอ เลือดไหลโทรมกาย ก็แปลงกายเป็นปลา พลายชุมพลก็แปลงกายเป็นนก ดำค้นหาปลาในน้ำ  เถรขวาดจึงแปลงกายเป็นช้างงาตัวใหญ่ พลายชุมพลก็แปลงกายเป็นเสือไล่กัดช้าง  เถรขวาดจึงแปลงกายเป็นลิง พลายชุมพลก็แปลงกายเป็นงูเห่าเข้าไล่ขบ และรัดเอาลิงกลิ้งอยู่ จนต้องกลับร่างเป็นเถรขวาด พลายชุมพลก็กลับร่างเป็นคนดังเดิม เข้ารวบรัดตัวเถรขวาดไว้ได้ แล้วพาตัวมายังหน้าพระที่นั่ง

   ประหารชีวิตเถรขวาด

สมเด็จพระพันวษาโสมนัสยิ่งนัก ตรัสสั่งให้จมื่นศรีเสาวรักษ ์เอาตัวเถรขวาดไปซักถาม แล้วตรัสกับพระกาญจน์บุรีว่า พลายชุมพลนี้ไม่เสียทีที่เลี้ยงไว้ พอเป็นคู่กับพระไวยในงานราชการได้ แล้วเสด็จกลับวัง  จมื่นศรีเสาวรักษ์เอาตัวเถรขวาดมาสอบถาม เถรขวาดไม่ยอมรับว่าผู้ใดใช้มา จึงให้ผูกเถรขวาดไว้กับขื่อคา แล้วซักถามเถรขวาดได้รับความเจ็บปวด จึงสารภาพทั้งหมดว่า ตนอาฆาตพลายชุมพลแต่ครั้งก่อน จึงตามมาล้างแค้น จมื่นศรีจึงให้เสมียนเขียนคำสารภาพของเถรขวาด แล้วนำขึ้นกราบทูล สมเด็จพระพันวษาทรงทราบเรื่องแล้ว จึงตรัสถามพระยาอนุชิตว่า ครั้งนั้นบอกว่าเถรขวาดกับเณรจิ๋วตายแล้ว มาครั้งนี้ยังไม่ตายจะว่าอย่างไร  พระยาอนุชิตจึงกราบทูลว่า เมื่อผู้คุมมารายงานว่าตาย ตนจึงให้นำไปทิ้งที่ป่าช้า โดยมิทันได้พิจารณา

สมเด็จพระพันวษาจึงตรัสว่า ตั้งแต่นี้ไปถ้าคนโทษนั้นถึงตาย ให้มีหมายบอกมหาดเล็ก และตำรวจออกไปตรวจก่อน พร้อมทั้งกลาโหมและมหาดไทย แล้วจึงให้เอาศพไปป่าช้า แล้วตรัสสั่งให้ เจ้ากระทรวง ลูกขุน ศาลหลวงพร้อมกันปรึกษาโทษเถรขวาด   ทุกฝ่ายเห็นควรให้ประหาร  พระองค์จึงตรัสสั่งให้พลายชุมพล เอาตัวเถรขวาดไปประหาร ขุนแผนก็ส่งดาบฟ้าฟื้นให้พลายชุมพล ใช้ประหารเถรขวาด

   พลายชุมพลได้เป็นหลวงนายฤทธิ์

วันรุ่งขึ้นเมื่อสมเด็จพระพันวษาออกว่าราชการ พระองค์เห็นว่าพลายชุมพลมีความชอบ ที่ปราบจระเข้ได้ ควรพระราชทานยศศักดิ์ให้รับราชการ ให้เป็นที่ หลวงนายฤทธิ์ รับใช้ใกล้พระองค์ แล้วให้กรมเมืองทหาร ไปจัดการหาที่ปลูกเรือนให้อยู่ พร้อมทั้งพระราชทานรางวัล

...แล้วตรัสสั่งชาวคลังใน	จัดผ้าสมปักไหมสไบส่าน
ทั้งเงินตราห้าชั่งตั้งใส่พาน	พระราชทานแล้วเสด็จขึ้นข้างในฯ

พลายชุมพลและพระไวย ก็กลับมาแจ้งให้ขุนแผนทราบ เป็นที่ยินดีปรีดาทั่วหน้า อยู่กันด้วยความเป็นสุขสืบต่อมา

---

อวสาน

---

| หน้าแรก | ย้อนกลับ | บน |