วรรณคดีไทย-นิราศ

นิราศเมืองแกลง

ค โอ้สังเวชวาสนานิจจาเอ๋ย

จะมีคู่มิได้อยู่ประคองเชย	ต้องละเลยดวงใจไว้ไกลตา
ถึงทุกข์ใครในโลกที่โศกเศร้า	ไม่เหมือนเราภุมรินถวิลหา
จะพลัดพรากจากกันไม่ทันลา	ใช้เต่ตาต่างถ้อยสุนทรวอน
โอ้จำใจไกลนุชสุดสวาท	จึงนิราศเรื่องรักเป็นอักษร...


...ถึงยามสองล่องลำนาวาเลื่อน	พอดวงเดือนดั้นเมฆขึ้นเหลืองเหลือง
ถึงวัดแจ้งแสงจันทร์จำรัสเรือง	แลชำเลืองเหลียวหลังหลั่งน้ำตา...
...ถึงสามปลื้มพี่นี้ร่ำปล้ำแต่ทุกข์	สุดจะปลุกใจปลื้มให้ลืมหลัง...
...ถึงสำเพ็งเก๋งตั้งบนฝั่งน้ำ	แพประจำจอดเรียงเคียงขนาน
มีซุ้มซอกตรอกนางเจ้าประจาน	ยังสำราญร้องขับไม่หลับลง
โอ้ธานีศรีอยุธยาเอ๋ย	นึกจะเชยก็ได้ชมสมประสงค์
จะลำบากอยากแค้นไปแดนดง	เอาพุ่มพงเพิงเขาเป็นเหย้าเรือน
ค ถึงย่านยาวดาวคะนองคะนึกนิ่ง	ยิ่งดึกยิ่งเสียใจใครจะเหมือน
พระพายพานซ่านเสียวทรวงสะเทือน	จนเดือนเคลื่อนคล้อยดงลงไรไร...
...ถึงอารามนามชื่อวัดดอกไม้	คิดถึงไปแนบทรวงดวงสมร...
...ถึงบางผึ้งผึ้งรังก็รั้งร้าง	พี่ร้างนางรักสมัครหมาย...
...ถึงปากลัดแลท่าชลาตื้น	ดูเลื่อมลื่นเลนลากลำละหาน
เขาแจวจ้องล่องแล่นแสนสำราญ	มาพบบ้านบางระจ้าวยิ่งเศร้าใจ
อนาถนิ่งอิงเขนยคะนึงหวน	จนจวบจวนแจ่มแจ้งปัจจุสมัย
ศศิธรอ่อนอับพยับไพร	ถึงเซิงไทรศาลพระประแดงแรง...
...พอแจ่มแจ้งแสงเงินเงาระยับ	ดาวเดือนดับเด่นดวงพระสุริย์ใส
ถึงปากช่องคลองสำโรงสำราญใจ	พอน้ำไหลขึ้นเช้าก็เข้าคลอง...
...ถึงด่านทางกลางคลองข้างฝั่งซ้าย	ตะวันสายแสงส่องต้องพฤกษา
ออกสุดบ้านถึงทวารอรัญวา	เป็นทุ่งคาแฝกแขมขึ้นแกมกัน
ลมระริ้วปลิวหญ้าคาระยาบ	ระเนนนาบพลิ้วพลิกกระดิกหัน
ดูโล่งลิ่วทิวรุกขะเรียงรัน	เป็นเขตคันขอบป่าพนาลัย
ค ถึงทับนางวางเวงฤทัยวับ	เห็นแต่ทับชาวนาอยู่อาศัย
นางชาวนาก็ไม่น่าจะชื่นใจ	คราบขี้ไคลคร่ำคร่าดังทาคราม...
...ถึงบางพลีมีเรือนอารามพระ	ดูระกะดาษทางไปกลางทุ่ง
เป็นเลนลุ่มลึกเหลวเพียงเอวพุง	ต้องลากจุงจ้างควายอยู่รายเรียง
ดูเรือแพแออัดอยู่ยัดเยียด	เข้าเบียดเสียดแทรกกันสนั่นเสียง
แจวตะกูดเกะกะปะกะเชียง	บ้างทุ่มเถียงโดนดุนกันวุ่นวาย...


...จนตกลึกล่วงทางถึงบางโฉลง	เป็นทุ่งโล่งลานตาล้วนป่าแขม
เหงือกปลาหมอกอกกกับกุ่มแกม	คงคาแจ่มเค็มจัดดังกัดเกลือ
ถึงหัวป่าเห็นป่าพฤกษาโกร๋น	ดูเกรียนโกรนกรองกรอยเป็นฝอยเฝือ
ที่กิ่งก้านกรานกรีดประทุนเรือ	ลำบากเหลือที่จะร่ำในลำคลอง
ถึงหย่อมย่านบ้านไร่อาลัยเหลียว	สันโดดเดียวมิได้พบเพื่อนสนอง
เขารีบแจวมาในนทีทอง	อันบ้านช่องมิได้แจ้งแห่งตำบล
ถึงคลองขวางบางกระเทียมสะท้านอก	โอ้มาตกอ้างว้างอยู่กลางหน...
...จะเหลียวซ้ายแลขวาก็ป่าแสม	ตะลึงแลปูเปี้ยวเที่ยวไสว
ระหริ่งเรื่อยเฉื่อยเสียงเรไรไพร	ฤทัยไหวแว่วว่าพะงางาม
ถึงชะแวกแยกคลองสองชะวาก	ข้างฝั่งฟากหัวตะเข้มีมะขาม
เขาสร้างศาลเทพาพยายาม	กระดานสามแผ่นพิงไว้บูชา
ตะลึงแลแต่ล้วนลูกจระเข้	โดยคะเนมากมายทั้งซ้ายขวา
สักสองร้อยลอยไล่กินลูกปลา	เห็นแต่ตากับจมูกเหมือนตุ๊กแก


โอ้คลองขวางทางแดนแสนโสทก	ดูบนบกก็แต่ล้วนลิงแสม
เลียบตลิ่งวิ่งตามชาวเรือแพ	ทำลอบแลหลอนหลอกตะคอกคน
คำโบราณท่านผูกถูกทุกสิ่ง	เขาว่าลิงจองหองมันพองขน
ทำหลุกหลิกเหลือกลานพาลลุกลน	เขาด่าคนจึงว่าลิงโลนลำพอง
ถึงชะวากปากคลองเป็นสองแพร่ง	น้ำก็แห้งสุริยนก็หม่นหมอง
ข้างซ้ายมือนั้นแลคือปากตะครอง	ข้างขวาคลองบางเหี้ยทะเลวน
ประทับทอดนาวาอยู่ท่าน้ำ	ดูเรียงลำเรือรายริมไพรสณฑ์
เขาหุงหาอาหารให้ตามจน	โอ้ยามยลโภชนาน้ำตาคลอ...
...พอฟ้าคล้ำค่ำพลบลงหรุบรู่	ยุงออกฉู่ชิงพลบตบไม่ไหว
ได้รับรองป้องกันเพียงควันไฟ	แต่หายใจมิใคร่ออกด้วยอบอาย...
...พอน้ำตึงถึงเรือก็รีบล่อง	เข้าในคลองคึกคักกันนักหนา
ด้วยมืดมัวกลัวตอต้องรอรา	นาวามาเรียงตามกันหลามทาง
ถึงบางบ่อพอจันทร์กระจ่างแจ้ง	ทุกประเทศเขตแขวงนั้นกว้างขวาง
ดูดาวดาษกลาดฟ้านภาภางค์	วิเวกทางท้องทุ่งสะท้านใจ
ดูริ้วริ้วลมปลิวที่ปลายแฝก	ทุกละแวกหวาดหวั่นอยู่ไหวไหว...
...เห็นทิวทุ่งวุ้งเวิ้งให้หวั่นหวาด	กัมปนาทเสียงนกวิหคโหย
ไหนจะต้องละอองน้ำค้างโปรย	เมื่อลมโชยชื่นนวลชะชวนเชย...


ค ถึงหย่อมย่านบ้านระกาดต้องลงถ่อ	ค่อยลอยรอเรียงลำตามน้ำไหล
จนล่วงเข้าหัวป่าพนาลัย	ล้วนเงาไม้มืดคล้ำในลำคลอง
ระวังตัวกลัวตอตะเคียนขวาง	เป็นเยี่ยงอย่างผู้เฒ่าเล่าสนอง
ว่าผีสางสิงนางตะเคียนคะนอง	ใครถูกต้องแตกตายลงหลายลำ
พอบอกกันยังไม่ทันจะขาดปาก	เห็นเรือจากแจวตรงหลงถลำ
กระทบผางคอนางตะเคียนตำ	ก็โคลงคว่ำล่มลงในคงคา...
...จนล่วงล่องมาถึงคลองที่คับแคบ	ไม่อาจแอบชิดฝั่งระวังเสือ
ด้วยครื้มครึกพฤกษาลัดดาเครือ	ค่อยรอเรือลอยล่องมานองเนือง
ลำพูรายพรายพร้อยหิ่งห้อยจับ	สว่างวับแวววามอร่ามเหลือง
เสมอเม็ดเพชรรัตน์จำรัสเรือง	ค่อยประเทืองทุกข์ทัศนาชม
ถึงบางสมัครเหมือนพี่รักสมัครมาด	มาแคล้วคลาดมิได้อยู่กับคู่สม...
...ประจวบจนถึงตำบลบ้านมะพร้าว	พอฟ้าขาวขอบไพรเสียงไก่ขัน
เป็นที่กุมภาพาลชาญฉกรรจ์	ให้หวาดหวั่นรีบมาในสาชล
ถึงบางวัวเห็นแต่ศาลตระหง่านง้ำ	ละอองน้ำค้างย้อยเป็นฝอยฝน
ดาวเดือนดับลับเมฆเป็นหมอกมน	สุริยนเยี่ยมฟ้าพนาลัย
พอเรือออกนอกชะวากปากตะครอง	ค่อยลอยล่องตามลำแม่น้ำไหล
ดูกว้างขวางว้างเวิ้งวิเวกใจ	เป็นพงไพรฝูงนกวิหคบิน

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |