จังหวัดแม่ฮ่องสอน

มรดกทางธรรมชาติ

พื้นที่ป่า

            พื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ร้อยละ ๙๐ เป็นป่าไม้และภูเขาสูงชัน มีที่ราบอยู่เพียงร้อยละ ๑๐ จากข้อมูลที่ได้จากภาพดาวเทียม เมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๘ ปรากฎว่ามีพื้นที่ป่าเหลืออยู่ประมาณร้อยละ ๗๐ ประกอบด้วยพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ เขตป่าไม้ถาวรตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๙ เขตอุทยานแห่งชาติ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า วนอุทยาน และสวนรุกชาติ
             ป่าสงวนแห่งชาติ กำหนดโดยกฎกระทรวง มีอยู่ ๙ ป่า รวมพื้นที่ประมาณ ๑๑,๑๘๒ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๖,๙๘๐,๐๐๐ ไร่
                ป่าสาละวิน มีพื้นที่ประมาณ ๑,๘๒๒ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๑,๑๓๙,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอแม่สะเรียง ประกาศเป็นป่าสงวนเมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๕
                ป่าแม่สุริน มีพื้นที่ประมาณ ๒๘๔ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๑๗๗,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอขุนยวม ประกาศเป็นป่าสงวนเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๖
                ป่าแม่ยวมฝั่งขวา มีพื้นที่ประมาณ ๑,๐๔๘ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๖๕๕,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอแม่สะเรียง และอำเภอแม่ลาน้อย ประกาศเป็นป่าสงวนเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๖ และ พ.ศ.๒๕๒๑
                ป่าแม่ยวมฝั่งซ้ายแปลง ๒ มีพื้นที่ประมาณ ๑,๖๕๕ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๑,๖๕๙,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอแม่ลาน้อย และอำเภอแม่สะเรียง และอำเภอสบเมย ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๖
                ป่าแม่ปายฝั่งซ้ายตอนล่าง มีพื้นที่ประมาณ ๙๖๙ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๖๐๕,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๔
                ป่าแม่ยวมฝั่งซ้ายแปลงที่ ๑ มีพื้นที่ประมาณ ๑,๑๖๐ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๗๒๕,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอขุนยวม และแม่ลาน้อย ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๗
                ป่าแม่ปายฝั่งขวา มีพื้นที่ประมาณ ๑,๒๘๓ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๘๐๒,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๗
                ป่าแม่ปายฝั่งซ้ายตอนบน มีพื้นที่ประมาณ ๑,๐๖๐ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๖๖๓,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอปาย ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๗
                ป่าแม่เงาและป่าแม่สำเพ็ง มีพื้นที่ประมาณ ๙๐๐ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๕๖๒,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอขุนยวม และอำเภอแม่ลาน้อย ประกาศเป็นป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๒
             อุทยานแห่งชาติ กำหนดโดยพระราชกฤษฎีกา มีอยู่ ๓ แห่ง รวมพื้นที่ประมาณ ๒,๓๗๐ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๑,๔๘๑,๐๐๐ ไร่
                อุทยาน ฯ น้ำตกแม่สุริน มีพื้นที่ประมาณ ๓๙๗ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๒๔๘,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ และอำเภอขุนยวม
                อุทยาน ฯ สาละวิน มีพื้นที่ประมาณ ๗๒๒ กิโลเมตร หรือประมาณ ๔๕๑,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอแม่สะเรียง และอำเภอสบเมย
                อุทยาน ฯ ห้วยน้ำดัง มีพื้นที่ประมาณ ๑,๒๕๒ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๗๘๒,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน และอำเภอเชียงดาว อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
             เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า กำหนดโดยพระราชกฤษฎีกา มีอยู่ ๔ แห่ง เป็่นพื้นที่ประมาณ ๒,๘๖๒ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๑,๗๘๙,๐๐๐ ไร่
                เขต ฯ สาละวิน มีพื้นที่ประมาณ ๘๗๕ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๕๔๗,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอแม่สะเรียง และอำเภอสบเมย
                เขต ฯ ป่าแม่ยวมฝั่งขวา มีพื้นที่ประมาณ ๒๙๒ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๑๘๒,๕๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอขุนยวม และอำเภอแม่ลาน้อย
                เขต ฯ ลุ่มน้ำปาย มีพื้นที่ประมาณ ๑,๑๘๑ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๗๓๘,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอเมือง ฯ และอำเภอปาย
                เขต ฯ ป่าแม่แตง และป่าแม่ปายฝั่งซ้ายตอนบน มีพื้นที่ประมาณ ๕๑๔ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๓๒๑,๐๐๐ ไร่ อยู่ในเขตอำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอปาย
พืชพันธุ์ไม้

            ส่วนใหญ่เป็นไม้มีค่าเช่นไม้สัก ไม้เต็งรัง ไม้แดง ไม้รกฟ้า ไม้ยมหอม ไม้ตะเคียนทอง ฯลฯ
            พืชพันธุ์ไม้ยืนต้น จากข้อมูลเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๔ - ๒๕๐๕ พบว่ามีพันธุ์ไม้ยืนต้นอยู่ตามป่า ลักษณะต่าง ๆ อยู่มากพอสมควรคือ
                ป่าผสมเบญจพรรณ มีไม้สัก ไม้แดง ไม้รกฟ้า ไม้รัง ไม้ประดู่ ฯลฯ โดยเฉพาะไม้สัก ๓ ล้านต้นเศษ และไม่แดงมี ๑ ล้านต้นเศษ
                ป่าผสมเบญจพรรณ ไม่มีไม้สัก มีไม้แดง ประดู่ รกฟ้า รัง งิ้ว ฯลฯ โดยเฉพาะไม้แดง มี ๘ แสนต้นเศษ และมีไม้ประดู่ ๑ แสนต้นเศษ
                ป่าดงดิบ มีไม้แดง ยางขาว รกฟ้า สมอภิเพก ฯลฯ ที่มีมากคือไม้แดงมีประมาณ ๖ หมื่นต้น
                ป่าดงดิบเขา มีไม้ก่อ ไม้รัก ยมหิน สม ฯลฯ โดยเฉพาะไม้ก่อมีประมาณ ๒ แสน ๒ หมื่นต้น
                ป่าเต็ง - รัง มีไม้พลวง รัง สัก ก่อ รกฟ้า ฯลฯ ที่มีมากคือไม้พลวง มีประมาณ ๑๔ ล้านต้น ไม้รังประมาณ ๑ ล้าน ๒ แสนต้น
                ป่าเต็ง - รัง (แคะแกร็น) มีไม้พลวง เหียง รัก รกฟ้า ฯลฯ มีไม้พลวงประมาณ ๕ แสน ๔ หมื่นต้น ไม้เหียวประมาณ ๑ แสน ๓ หมื่นต้น
                ป่าสน มีสนสองใบ พลวง รัก ส้าน รัง ฯลฯ มีสนสองใบประมาณ ๔ แสน ๕ หมื่นต้น
                ป่าไร่ร้าง มีไม้ก่อชนิดต่าง ๆ ไม้สน พลวง ฯลฯ มีไม้ก่อประมาณ ๒ หมื่นต้น มีไม้สักประมาณ ๔ พันต้น
                ป่าไร่เลื่อนลอย มีไม้สักประมาณ ๑ หมื่น ๕ พันต้น ตะแบกใหญ่ประมาณ ๔ พันต้น และไม้แดงประมาณ ๔ พันต้น
                พืชพันธุ์ไม้กึ่งไม้ยืนต้นและล้มลุก สามารถใช้ประโชยน์ในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะใช้เป็นอาหารของมนุษย์
                พืชพันธุ์ไม้ที่มีอยู่ทั่วไป ได้แก่ ไม้ไผ่ ผักหวานป่า ต้นคราม ผักกูด ผักกูดดอย ผักพ่อค้า ดอกอาว (กระเจียว) สาบแล แคป่า เพกา ปู่ย่า ผักแว่น ผักหนาม ผักเฮือด ผ่า เพียฟาน ฟักข้าว มันปลา (มันปู) เตา (สาหร่ายน้ำจืด) อ่องลอด (ดอกหิน) สมอไทย มะขามป้อม
                พืชพันธุ์ไม้เฉพาะ มีผักส้มปี้ (หัวแหวน) ผักหนามโค้ง (หมาากลม) ดอกดิน เป็นต้น
สัตว์
            จากการสำรวจข้อมูลพื้นฐานระดับตำบล เมื่อ พ.ศ.๒๕๔๐ พบว่ามีสัตว์ป่าหลายชนิดเช่น เก้ง กวาง หมูป่า หมี เลียงผา เสือ วัวแดง นกยูง กระรอก ไก่ป่า กระทิง ลิง ค่าง ชะนี ตะกวด ช้างป่า เม่น หมาป่า งู และปลาชนิดต่าง ๆ
            สัตว์บก มีสัตว์ใหญ่อยู่หลายชนิดด้วยกันที่เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองและสัตว์ป่าสงวน
                ช้างป่า ในอดีตมีช้างป่าอยู่ในเขตจังหวัดแม่ฮ่องสอนเป็นจำนวนมาก ช้างป่าเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวน และคุ้มครองสัตว์ พ.ศ.๒๕๓๕ ปัจจุบัน (พ.ศ.๒๕๔๐) มีอยู่ประมาณ ๔๐ ตัว อพยพเข้าออกระหว่างไทยกับประเทศพม่า
                วัวแดง เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองและเป็นสัตว์ป่าที่หายากชนิดหนึ่งของไทย ใกล้จะสูญพันธุ์ มีผู้เคยพบในเขตจังหวัดแม่ฮ่องสอน เมื่อปี พ.ศ.๒๕๔๑
                กวางผา เป็นสัตวว์ป่าสงวนมีลักษณะคล้ายแพะและพวกแอนติโลพ (Antilope) ผสมกันบางครั้งเรียกแพะภูเขา อาศัยอยู่ตามหน้าผาชัน มีเหลืออยู่น้อย พบอยู่ตามแถบเทือกเขาถนนธงชัย
                เลียงผา เป็นสัตว์ป่าสงวน จัดเป็นสัตว์กีบคู่มีเขาจำพวกแพะ เลียงผาของไทยมี ๒ ชนิดคือ เลียงผาขาดำ พบมากทางภาคใต้ ส่วนในจังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นเลียงผาขาแดง เลียงผาชอบอาศัยอยู่ตามภูเขาและหน้าผาสูง ปัจจุบันเหลืออยู่น้อย
                เนื้อทราย เป็นสัตว์ป่าสงวน มีลักษณะสวยงามมาก มีนัยตางดงามที่สุด เนื่องจากมีลักษณะกลมโต สุกใส เป็นประกายแจ่มใสบริสุทธิ์ ทำให้ดูเป็นสัตว์ที่น่ารักน่าสงสาร เนื้อทรายชอบอาศัยอยู่ตามที่ราบ ตามชายหาดริมแม่น้ำ ตามทุ่งหญ้าใกล้หนองบึง จึงมีพื้นที่หากินค่อนข้างจำกัด ทำให้ถูกล่าได้ง่าย ปัจจุบันมีอยู่ในป่าธรรมชาติน้อยมาก ส่วนใหญ่ถูกเลี้ยงและขยายพันธุ์อยู่ในป่าลึก บริเวณพื้นที่รอยต่อตะเข็บแนวพรมแดนไทย - พม่า
                นกยูง เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองและหาได้ยากอีกชนิดหนึ่งของไทย ใกล้จะสูญพันธุ์ นกยูงได้รับการยกย่องให้เป็นสัญลักษณ์แห่งความงาม มีเสียงไพเราะ มีขนหางที่หลากสีงดงาม อยู่ในตระกูลไก่ฟ้าขนาดใหญ่ นกยูงในทวีปเอเซียมีสองชนิดคือ นกยูงสีน้ำเงินหรือนกยูงอินเดีย กับนกยูงสีเขียวหรือนกยูงไทย
                นกยูงสีเขียว ยังแบ่งออกเป็นสามสายพันธุ์คือสายพันธุ์พม่า สายพันธุ์อินโดจีน และสายพันธุ์ชวา ทั้งสองสายพันธุ์หลังกระจายพันธุ์อยู่ในประเทศไทย โดยสายพันธุ์ชวากระจายพันธุ์อยู่ทางภาคใต้ ตั้งแต่จังหวัดประจวบ ฯ ลงไป ส่วนสายพันธุ์อินโดจีนจะกระจายพันธุ์อยู่ทางเหนือจังหวัดประจวบ ฯ ขึ้นมา นกยูงชอบอาศัยในที่ราบตามหาดทรายริมแม่น้ำ ที่ปราศจากการรบกวนจากมนุษย์
                นกเงือกคอแดง เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง จัดอยู่ในตระกูลนกเงือก นกกก เป็นสัตว์ป่าหายาก เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ของไทย จะพบอยู่ในเขตจังหวัดแม่ฮ่องสอน เชียงใหม่ และตากเท่านั้น

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |