วชิรญาณภาษิต
 

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป |

  กาพย์ฉบัง 16
เป็นหญิงยศยิ่งเพราพราย  อย่าจงจิตหมาย  เชยชู้เป็นคู่เคียงนาง 
บุพเพสันนิวาสแต่ปาง  ก่อนสมชมนาง  เสน่ห์สนิทพิศมัย 
ถึงอยู่นัศเรศแรมไพร  ทางห่างเท่าไกล  คงประสบพบสมร
ตามบุญวาสนาแต่ก่อน  อย่ามีอาวรณ์  กังวลแสวงสวามี 
ปรนนิบัติไว้องค์อินทรีย์  เสมือนดังดวงมณี  มีสีประะเสริฐเฉิดโฉม 
ร้อนใจอะไรชายจักประโลม  ใครเห็นแล้วโสม  นัสเสน่หาน่าถนอม 
กิริยาวาจาอดออม จัดไว้เป็นจอม  มงกุฎสุดานาริน
ความกตัญญูยุพิน เป็นสายเกาบิน สังวาลย์แลสร้อยสวมทรง 
อัธยาศัยในอนงค์  จัดเป็นธำมรงค์  สุวรรณวิไลใส่กร
สติปัญญาถาวร จัดเป็นอาภรณ์  ภูษิตวิเศษเจษฎา 
หนึ่งจิตเมตตากรุณา  มุทิตาอุเบกขา  เป็นผ้าสะไบใส่ศรี
สำหรับประดับกสัตรี ให้เอี่ยมองค์ฉวี  สมศักดิ์ตระกูลกัลยางค์
หญิงใดได้ทรงสำอาง จักงามกว่านาง  ที่แต่งเครื่อง ๆ อาภรณ์
แม้ผู้เสาวภาคย์สุนทร ฟังวัจนาคำสอน ที่พี่ร่ำพรรณา
จักมียศเลื่องเดชา  กฎทั่วชาวชวา ว่ากำภุญชัยสยาม
ดีกว่านารีรูปงาม  ใครไม่มีความ  ประทุษฐโทษนินทา 
จักมีชายมุ่งหมายเมตตา รับขวัญหรรษา สรรเสริญเจริญอวยพร
เทวาอารักษ์ฤทธิรอน จักให้นามกร ชื่อแม่มงคลกัลยา
เงินทองสมบัติวัตถา ไหลหลั่งลอยมา  ดังว่านทีศรีใส 
นารีมีศรีประไพ แม้อยู่ที่ใด ที่นั้นเป็นสุขถาวร 
ดับโศกโรคภัยรานรอน กำจัดดัสกร  ศัตรูและหมู่โจรา 
เสมือนดวงเนาวรัตนา ควรคู่ราคา ร้อยชั่งมาตั้งใส่พาน 
ชายใดได้ชมสมสถาน  จักมีศฤงคาร สมบัติสมบูรณ์พูนผล
อนึ่งให้นอบน้อมจอมสกนธ์  ปรนนิบัติผัวตน โดยสุจริตพิสมัย 
ถึงมีทาสาข้าไท อย่าได้ไว้ใจ ให้หุงให้หาอาหาร
ตาดูหูใส่ในการ กลัวคนสามานย์  ใส่ยาจักฆ่าสามี 
วัตถาอาภรณ์อันดี  สำหรับสามี  จงจีบประดับพับวาง 
อย่าปนภูษาผ้านาง  มลทินจักหมาง จักหมองจักมัวผัวตน
เย็นค่ำย่ำแสงสุริยน  นั่งนอบมอบสกนธ์  เข้าปรนนิบัติพัดวี 
เจรจาสำรวลสรวลศรี  อย่าได้พาที  คำเท็จเผด็จกล่าวกลอน 
ผจงปัดปูที่นอน  เรือดไรในหมอน  จงหาอย่าให้คายคัน 
คำใดผัวร่ำรำพัน สอนสั่งฟังกัน จำไว้อย่าให้ใหลหลง 
จวนใกล้ไขแสงสุริยง  ตื่นจัดบรรจง  น้ำสรงชำระพักตรา
เสร็จสรรพแล้วกลับออกมา  หุงหาโภชนา  บรรจงอย่าให้ใครทำ 
แต่งให้ผัวกินอิ่มหนำ  ยกมาล้างคว่ำ  แล้วตัวจึงค่อยหากิน
บิดรมารดาสวามิน  อย่าให้ติฉิน  รังเกียจคนหม่นหมาง 
ไปลามาไว้ให้สำอาง  คิดเหมือนพ่อนาง  แม่บังเกิดเกล้าเกศี 
พี่น้องญาติกาสามี  เจรจาพาที  โอบอ้อมถนอมใจกัน 
ไปมาหาของกำนัล  ใส่โตกเชี่ยนขัน  คำนับให้สมพักตรา
ความลับผัวแจ้งกิจจา  ไว้ในอุรา  อย่าได้แถลงแพร่งพราย
ปากบอนค่อนกล่าวบรรยาย  ผัวจักได้อาย ให้ควรสงวนภัสดา
แม้ว่าสามีโกรธา  อย่าตอบวัจนา อดออมถนอมน้ำใจ 
หายโกรธจึงค่อยเฉลยไข  เล่าความตามใน  ยุบลแต่ต้นเหตุมี
ผัวเห็นจริงดังพาที  จิตมีปราณี  ความรักนั้นมากขึ้นไป 
อนึ่งสามีมีใจ  รักร่วมพิสมัย  สังวาสสวาทหฤหรรษ์ 
จงมีปรีดาเสมอกัน  อย่าทำเดียดฉัน  ให้ขัดให้ข้องขุ่นเคือง 
ไฟลุกฝอยลุกรุ่งเรือง ไฟดับฝอยประเทือง  ให้ดับระงับตามกัน 
หญิงใดสามีผูกพัน  มีจิตคิดกระสัน  ประสงค์จำนงในนาง 
แม้รู้อย่าท่ารานทาง  กล่าวคำให้ระคาง  ระบัดระเบียดเสียดสี 
อดออมถนอมจงดี  ค่อยพูดพาที  ประเล้าประโลมภายหลัง 
ไฟลุกอย่าเอาเผาอัง  จักไหม้ผองพัง  ให้ดับด้วยสายชลธี
หวงหึงริษยาราวี  จักเกิดด่าตี  วิวาทบาดใจในกัน 
ประเวณีเป็นสิ่งสำคัญ  ดุจดังเพลิงกัลป์  จักเผาซึ่งโลกโลกา
รักใดไม่เท่ารักกาม์  มืดมิดโมหา  ไม่คิดชีวิตวางวาย 
ลางนางบ้างผูกคอตาย  กินยาพิษวาย  ชีวิตบ่อคิดอินทรีย์ 
ลางนางด่าว่าราวี  ราวกับทาสี  ตะกุยตะกายกัดกัน
ตบตอบแย่งยื้อยือยัน ราวีตีรัน  ประเจิดประจานตัวเอง
ใช่ผัวเขาจักกลัวเกรง  เขายิ่งข่มเหง  ให้เจ็บให้ช้ำร่ำไป 
หญิงดีมีอัธยาศัย ตั้งจิตตนไว้  ให้เป็นท่ามกลางอุเบกขา 
ตามใจสามีปรีดา  พลอยมีเสน่หา เมียน้อยมันเหมือนน้องนาง 
พูดจาอย่าให้ระเคืองคาง  เอาใจไว้พลาง  กับคนติฉินนินทา
เมื่อมันมีจิตอหังการ์  ล่วงเกินอิจฉา  มันไม่เจียมเสงี่ยมใจตน 
บอกให้ผัวรู้ยุบล สองหนสามหน  ทีหลังอย่าไว้แม่มัน 
ถ้ายั่วมัวเมาเข้ากัน จิตคิดบิดผัน ไปอยู่กับหมู่ญาติกา 
นาน ๆ จึงเวียนไปมา  อย่าทิ้งภัสดา  ระวังระไวไปพลาง
สามีจิตจืดจาง  จักเห็นคุณนาง  กลับรักภิรมย์สมสมัย 
ชั่วดีนี้สุดแต่ใจ  อาฌาอาศัย  ไว้เป็นที่ตั้งบังควร 
อย่าให้ผัวร้างแรมสงวน  จักเสียศรีนวล  อนงค์เป็นพงศ์ผู้ดี 
หญิงใดแรมร้างสามี  เปรียบเหมือนมาลี  ไม่มีเจ้าของหวงแหน 
สำหรับผึ้งต่อตัวแตน  เบียดเบียนซ้อนแกน ก็โรยไป่รื่นรสสุคนธ์ 
ทาแป้งแต่งเกินสกนธ์  สำหรับคำคน  จักเคาะจักค่อนนินทา
แหวนดีจึงมีราคา  เพราะหัวจินดา  ประดับสำหรับธำมรงค์ 
ราชรถย่อมงามเพราะธง  กวัดไกวงามยง  ก็เรืองประยศทศตรัย 
สระบัวเปี่ยมน้ำเย็นใส  เป็นที่ชื่นใจ  แก่ฝูงมัจฉาวารี 
เพลิงพลุ่งมีเปลวอัคคี จักรุ่งเรืองศรี  สว่างกระจ่างแจ่มแสง 
นารีมีคู่สู่แสวง  คนย่อมยำแยง  บ่ห่อนจักเย้ยไยไพ 
ผัวร้างแรมจิตพิศมัย  จักตรมตรอมใจ  เทวษบ่เว้นวายวัน
ผัวรักร่วมเรียงเคียงขวัญ  พักตรผ่องเพียงจันทร์  จรัสจรูญเรืองฉาย 
   

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |

;