จังหวัดนครปฐม ตั้งอยู่ในเขตภาคกลางตอนล่างของประเทศไทย บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำท่าจีน มีพื้นที่ประมาณ ๒,๑๖๘ ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ ๑,๓๕๕,๐๐๐ ไร่ มีขนาดใหญ่เป็นลำดับที่ ๑๓ ของกลาง และเป็นลำดับที่ ๖๒ ของประเทศ
            ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
            ทิศตะวันออก  ติดต่อกับจังหวัดนนทบุรี และจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และกรุงเทพ ฯ
            ทิศใต้  ติดต่อกับจังหวัดกรุงเทพ ฯ จังหวัดสมุทรสาคร และจังหวัดราชบุรี
            ทิศตะวันตก  ติดต่อกับจังหวัดราชบุรี และงจังหวัดกาญจนบุรี
            ลักษณะภูมิประเทศ เป็นที่ราบลุ่มบริเวณสามเหลี่ยมแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน และแม่น้ำแม่กลอง  พื้นที่ค่อนข้างราบเรียบ มีความลาดเทประมาณ ๑ - ๒  องศา ระดับความสูงเฉลี่ยประมาณ ๓ เมตร จากระดับน้ำทะเล ขณะที่น้ำทะเลขึ้นสูง สามารถหนุนขึ้นมาตามแม่น้ำท่าจีน ทำให้เกิดน้ำท่วมถึงบริเวณอำเภอสามพราน และอำเภอนครชัยศรี ภูมิประเทศของจังหวัดนครปฐม แบ่งออกเป็นสามลักษณะคือ
            บริเวณที่ราบน้ำท่วมถึง  พื้นที่สองฝั่งแม่น้ำเป็นที่ราบน้ำท่วมถึง มีคันดินธรรมชาติ เป็นแนวสูงประมาณ ๑ - ๒ เมตร จากอำเภอสามพราน อำเภอนครชัยศรีไปจนถึงอำเภอบางเลน เลยคันดินธรรมชาติเข้าไปเป็นที่ลุ่ม มีบริเวณกว้างประมาณ ๒ - ๗ กิโลเมตร มีความสูงประมาณ ๑ - ๒ เมตร จากระดับน้ำทะเล เป็นพื้นที่ในเขตอำเภอบางเลน อำเภอนครชัยศรี อำเภอสามพราน และบริเวณตอนใต้ของอำเภอเมือง ฯ
            บริเวณระดับน้ำชั้นต่ำ  ถัดจากที่ลาดต่ำออกไป เป็นลานตะพักน้ำชั้นต่ำ มีระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๒ - ๕ เมตร ได้แก่ พื้นที่ทางแถบตะวันตกของแม่น้ำท่าจีน ในเขตอำเภอเมือง ฯ อำเภอนครชัยศรี และอำเภอสามพราน มีความกว้างประมาณ ๕ - ๘ กิโลเมตร แล้วค่อยแคบลงในเขตอำเภอกำแพงแสน อำเภอดอนตูม และทางตะวันตกของอำเภอบางเลน มีพื้นที่ประมาณร้อยละ ๔๐ ของพื้นที่จังหวัด ลักษณะดินส่วนใหญ่เป็นดินร่วนปนทราย บางแห่งดินตะกอนตกทับถมเป็นดอนสูงประมาณ ๕ เมตร ได้แก่ ดอนตูม และดอนพุทรา ในเขตอำเภอดอนตูม กับตำบลดอนเสาเกียด และตำบลดอนยายหอม ในเขตอำเภอเมือง ฯ
            ลานตะพักน้ำชั้นกลาง  อยู่ถัดออกไปจากลานตะพักน้ำชั้นต่ำไปทางด้านทิศตะวันตก จนถึงเขตจังหวัดกาญจนบุรี และราชบุรี สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๕ - ๙ เมตร จุดสูงสุด ๑๕ เมตร ที่บ้านหนองโพธิ ในเขตอำเภอกำแพงแสน มีความกว้างจากตะวันตกไปตะวันออกประมาณ ๑๘  กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ทางตะวันตกของอำเภอกำแพงแสน และทางตะวันตกเฉียงเหนือของอำเภอเมือง ฯ
            ลักษณะภูมิประเทศโดยรวมของจังหวัดนครปฐม เป็นพื้นที่ราบค่อนข้างสูงทางด้านทิศตะวันตก แล้วลาดเอียงไปทางด้านตะวันออกถึงบริเวณแม่น้ำท่าจีนทางทิศใต้
ป่าไม้
            ปัจจุบันจังหวัดนครปฐมไม่มีพื้นที่ป่าไม้เหลืออยู่ เนื่องจากการหักร้างถางพง เพื่อทำเกษตรกรรม และใช้เป็นที่อยู่อาศัย แต่ยังคงมีร่องรอยป่าไม้อยู่ตามพื้นที่ต่าง ๆ ดังนี้
            ป่าเบญจพรรณ โรงเรียนการบินกำแพงแสน และวัดไผ่รื่นรมณ์  อยู่ในเขตตำบลทุ่งลูกนก อำเภอกำแพงแสน มีพื้นที่มากกว่า ๑๐๐ ไร่ มีไม้หลายชนิดขึ้นอยู่ตามธรรมชาติ โดยเฉพาะไม้ไผ่ สภาพพื้นที่ยังมีความเป็นป่าไม้ที่ค่อนข้างสมบูรณ์ เพราะเป็นเขตป่าสงวน เพื่อประโยชน์ในการศึกษา มีสัตว์ป่าอาศัยอยู่หลายชนิด เช่น ชะมด ไก่ป่า และนกชนิดต่าง ๆ

            ป่าตะโกหรือสวนรุกชาติเมืองเก่ากำแพงแสน  อยู่ในเขตตำบลทุ่งขวาง อำเภอกำแพงแสน มีพื้นที่ ๕๒๐ ไร่ เป็นป่าไม้ผลัดใบธรรมชาติที่สมบูรณ์แห่งหนึ่ง ที่เรียกว่า ป่าตะโก ก็เพราะมีต้นตะโกนาที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติเป็นจำนวนมาก นอกจากต้นตะโกแล้วยังมีต้นไม้อื่น ๆ หลายชนิด ทั้งที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติ และที่กรมป่าไม้ปลูกเสริมขึ้น ลักษณะเป็นป่าชั้นเดียว มีไม้ชั้นล่างไม่หนาแน่น เพราะถูกถางถูกแต่งอยู่เป็นประจำ ทำให้ไม่เกื้อกูลที่จะเป็นแหล่งอาหาร แหล่งหลบภัย และแหล่งกิจกรรมของสัตว์ป่า จึงไม่ค่อยมีสัตว์ป่า บางฤดูมีดอกไม้สวยงาม เหมาะที่จะเป็นแหล่งท่องเที่ยวของผู้อนุรักธรรมชาติ

            ป่าไม้พื้นเมืองวัดธรรมศาลา  อยู่ในเขตตำบลธรรมศาลา อำเภอเมือง ฯ เป็นร่องรอยป่าธรรมชาติที่สำคัญยิ่งอีกแห่งหนึ่ง ไม้สำคัญได้แก่ ยางนา มีทั้งต้นเล็กและต้นใหญ่ จำนวนมากกว่า ๔๐ ต้น และมีไม้ยืนต้นชนิดอื่น ๆ อีก เป็นจำนวนมาก เช่น ตะเคียนทอง ตะเคียนหนู ข่อย กร่าง มะดัน และมะพลับ เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีสัตว์ป่าหลายชนิด เช่น กระรอก กระแต ลิงป่า และนกชนิดต่าง ๆ
            ป่าเบญจพรรณวัดปลักไม้ลาย  อยู่ใยเขตตำบลทุ่งขวาง อำเภอกำแพงแสน เป็นป่าธรรมชาติไม้ผลัดใบอีกแห่งหนึ่ง ที่มีความอุดมสมบูรณ์ในพื้นที่ของวัดประมาณ ๙๒ ไร่ มีต้นไม้ยืนต้นหลายชนิด เช่น พญารากดำ ขี้อ้าย ตาลเสี้ยน และไม้ลาย เป็นต้น ไม้บางชนิดขึ้นตามธรรมชาติ บางชนิดปลูกซ่อมแซมขึ้นรวมทั้งเถาวัลย์และใบไผ่ป่า
            สวนป่า  หมายถึงป่าที่ปลูกขึ้นใหม่ในพื้นที่ต่าง ๆ หน่วยงานต่าง ๆ ได้กำเนินการปลูกป่าในโอกาสวันสำคัญต่าง ๆ ของชาติมากขึ้น มีไม้หลายชนิด ทั้งไม้พื้นเมืองและไม้ถิ่นอื่น ๆ

| ย้อนกลับ | หน้าต่อไป | บน |